Wij zijn Hanneke Kuunders en Kim Feberwee, twee deeltijdstudenten van de opleiding Pedagogiek aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Wij hebben in samenwerking met Esther Bergsma, ons afstudeeronderzoek gericht op het ‘hoogsensitieve basisschoolkind en het welbevinden’.

Het doel van het onderzoek was het ontwerpen van een product wat ingezet kan worden in het (basis)onderwijs. En met trots kunnen we jullie vertellen dat dit gelukt is!

Kennis ontbreekt

Uit het onderzoek kwam dat leerkrachten kennis missen over het begrip hoogsensitiviteit. Daarbij vinden sommige leerkrachten het lastig om te kunnen herkennen of een kind (mogelijk) hoogsensitief is. Vanzelfsprekend is het dan bijna, dat sommige hoogsensitieve kinderen zich onbegrepen voelen en daarbij een minder positief welbevinden ondervinden wanneer zij niet worden (h)erkend als hoogsensitief kind. Omdat dit gegeven niet op zichzelf staat, hebben we onderzocht welke aspecten van hoogsensitiviteit bij basisschoolkinderen invloed kunnen hebben op het welbevinden. Uit de onderzoeksactiviteiten (interview met leerkrachten en casustoets onder leerkrachten en leerkrachten uit het netwerk van  Esther Bergsma) kwam naar voren dat het aanpassingsgedrag wat veel hoogsensitieve kinderen vertonen van grote invloed is.

‘Perfecte’ leerling

Met aanpassingsgedrag wordt bedoeld dat het hoogsensitieve kind bijvoorbeeld de ‘perfecte’ leerling is in de klas of zich continue aanpast aan zijn vriendjes en vriendinnetjes om de harmonie te bewaren. Daarbij vergeten zij zichzelf, maar wat zeker wel voor een grote mate van overprikkeling kan zorgen. Deze overprikkeling wordt dan vaak thuis geuit. Overprikkeling zelf is voor de leerkrachten ook lastig om te signaleren. Soms zijn het hele kleine signalen die het kind afgeeft, die verkeerd geïnterpreteerd worden door de leerkracht en soms ook door ouders. Zo kunnen buikpijn en/of vermoeidheid ook worden gezien als alleen een fysiek ongemak.

Leerkrachten

Leerkrachten weten goed dat hun eigen houding t.a.v. het hoogsensitieve kind erg belangrijk is om het welbevinden te bevorderen. Alleen hoe? Omdat hoogsensitieve kinderen soms een andere aanpak en/of begeleiding nodig hebben dan niet hoogsensitieve kinderen, is er uit de interviews met de leerkrachten gekomen dat zij het wenselijk zouden vinden als duidelijk naar voren komt, welke houdingsaspecten belangrijk zijn.

Signaleren

Met deze conclusie als bagage hebben we een brainstormsessie gehad. Daarbij waren leerkrachten van de deelnemende basisschool en een aantal enthousiaste ouders als vertegenwoordiging van de hoogsensitieve kinderen. Prachtige ideeën en concrete tips hebben er toe geleid dat we het volgende product hebben ontwikkeld: Een signaleringskaart/ gesprekskaart voor ouders met daarop de belangrijkste aspecten van hoogsensitiviteit, overprikkeling, aanpassingsgedrag en welbevinden.
Op de achterkant van deze kaart staan belangrijke houdingsaspecten die een leerkracht kunnen helpen om het hoogsensitieve kind op een juiste manier te benaderen. Deze kaart kan gebruikt worden als signaleringskaart in de klas, maar ook als gesprekskaart met een ouder bij (vermoeden van) hoogsensitiviteit. Daarnaast hebben we een gesprekskaart voor kinderen ontwikkeld, waarop het kind door middel van smileys kan aangeven hoe het kind zich voelt in de klas. Deze kan ingezet worden als gesprekskaart, maar kan ook gekopieerd worden om mee te geven naar huis.

Om deze gesprekskaart kracht bij te zetten en een lagere drempel voor het kind te creëren naar de leerkracht toe, hebben we een kinderversie van de prikkelmeter van Esther gemaakt. Het kind kan aangeven in hoeverre hij geprikkeld is en mogelijk overprikkeld raakt. Wanneer het kind deze prikkelmeter vaker en langer gebruikt, zal het mogelijk op tijd kunnen herkennen wanneer hij op het punt is om overprikkeld te raken.

Verder ontwikkelen

Ons product heeft ook een korte testfase gehad en degenen die er mee gewerkt hebben waren erg enthousiast!

Daarom gaan wij in september met Esther om de tafel om te kijken in welke vorm we dit product gaan uitgeven. Om die reden kunnen we nog niet het volledige product laten zien, maar de foto geeft je wel alvast een kleine impressie van de vormgeving. Houd dus de nieuwsbrief en website van Esther in de gaten, wanneer je meer zou willen weten over dit product!

Door Hanneke Kuunders en Kim Feberwee, deeltijdstudenten Pedagogiek.

Please follow and like us: