Marc (6) heeft weinig aansluiting met de kinderen uit zijn klas. Als de jongens voetballen zit hij graag in de klas achter de computer rekenspelletjes te doen. Als het dagprogramma verandert vindt hij dat heel lastig. Hij kan dan boos worden en de les verstoren. Meester weet niet hoe hij Marc moet aanpakken. Hij vermoedt autisme. Zijn ouders herkennen dit echter niet.
Gedrag van hoogsensitieve kinderen lijkt soms op dat van autistische kinderen. Toch staan hoogsensitiviteit en autisme mijlenver uit elkaar. Hoe kan het dan toch met elkaar verward worden?
1. Diagnose
ASS (Autisme Spectrum Stoornis) is een diagnose die wordt gesteld op basis van de DSM-5. Om de diagnose autisme te kunnen stellen, moet er sprake zijn van A) beperkingen in de sociale communicatie en interactie en B) repetitief gedrag en specifieke interesses. Voor beide punten wordt concreet gedrag genoemd en sommige punten daarvan lijken inderdaad op het gedrag van hsk.
Vriendschappen
Zo staat er bijvoorbeeld “Beperkingen in het ontwikkelen, handhaven, en begrijpen van relaties”. Soms lijkt daar bij hoogsensitieve kinderen sprake van te zijn. Zij vallen namelijk soms buiten de groep. Vaak omdat ze niet begrijpen waarom andere kinderen zo onnadenkend zijn, pesten of schelden. Dat kan zelfs een reden voor hen zijn om vriendschappen te verbreken. Ook kan het zijn dat hun gevoelige aard raar gevonden wordt en dat zij daarom buitengesloten worden. Hsk trekken zich dan terug in hun eigen wereld. Op het oog lijken deze gedragingen op die van autistische kinderen.
Routines
Een ander voorbeeld van autistisch gedrag volgens de DSM is “Het vasthouden aan hetzelfde, het op rigide manier vasthouden aan routines”. Ook hoogsensitieve kinderen vinden veranderingen vervelend. Zij houden van routines, omdat ze dan geen energie kwijt zijn aan het verwerken van prikkels die nieuwe situaties altijd opleveren. Zowel hsk als autistische kinderen kunnen boos worden als dagritmes of afspraken veranderen.
Gevoeligheid
Ook de overgevoeligheid voor zintuigelijke prikkels komt overeen. Zowel hsk als ASS-kinderen kunnen zeer gevoelig zijn voor geluid, licht en irritaties op de huid.
Interesses
Bijzondere interesses, die kenmerkend zijn voor autistische kinderen, zoals alles weten van spinnen in Amerika of stoomtreinen in Europa, hebben hsk soms ook. Vaak zijn die kinderen ook hoogbegaafd. Zij zoeken dan uitdaging in hun hobby. Voor buitenstaanders lijken dat vreemde hobby’s.
2. Gedrag of achtergrond
Is gedrag echter wel een goede graadmeter voor het stellen van een diagnose? Is het niet zinvoller te kijken naar de achtergronden van dat gedrag? Dat maakt veel meer duidelijk wat er mis gaat bij een kind én waar het behoefte aan heeft.
Bij autisme is sprake van een stoornis die terug te voeren is tot drie hoofdproblemen:
a. Centrale coherentie. Mensen met autisme vinden het moeilijk het grote geheel te zien. Ze zien de details, maar kunnen daar niet het hele plaatje mee maken. Daarom hebben zij weerstand tegen veranderingen. Als de vaste structuur ontbreekt, begrijpen ze de context helemaal niet meer;
b. Executieve functies. Het plannen en organiseren van taken is moeilijk voor hen. Ze hebben geen overzicht om de losse delen in de juiste volgorde te kunnen doen. Autistische kinderen hebben begeleiding nodig bij wat ze wanneer, hoe en met wie moeten doen;
c. Theory of Mind. Mensen met autisme vinden inleven in de ander moeilijk. Het aanvoelen van emoties lukt vaak wel (de emotionele empathie), maar de cognitieve empathie (het begrijpen van het perspectief van de ander) is vaak lastig. Ze hebben daarnaast moeite met het interpreteren van non-verbale communicatie. Hierdoor kunnen problemen in de sociale communicatie ontstaan.
3. Hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit is geen diagnose maar een eigenschap. Hoogsensitieve mensen zijn gevoelig voor prikkels en verwerken die intens.
Inleven
Hoogsensitieve kinderen kunnen zich bij uitstek inleven in anderen. Zij hebben juist een sterke Theory of Mind. Zij voelen heel goed aan hoe iemand zich voelt en bewegen daarin mee. Die grote hoeveelheid emotionele prikkels kan zelfs zo overweldigend zijn dat hsk zich afsluiten van sociaal contact. Dit gedrag lijkt misschien op het afsluiten van contact door een autistisch kind, maar heeft bij hoogsensitieve kinderen een andere achtergrond. Een autistisch kind heeft eerder baat bij uitleg over sociale interactie, terwijl een hoogsensitief kind baat heeft bij het leren afsluiten van prikkels.
Overzicht
Intense verwerking betekent dat binnenkomende informatie verbonden wordt met bestaande. Hoogsensitieve kinderen denken (en leren!) vanuit het grote plaatje. Zij willen snappen hoe iets in elkaar zit. Hun centrale coherentie is dus sterk. Daardoor hebben ze vaak ook wijze inzichten en creatieve oplossingen. Als ze te veel prikkels of informatie te verwerken krijgen, kunnen ze echter, net als autistische kinderen, blokkeren.
4. Hulp
De diagnose autisme lijkt minder aan de orde als een kind zich cognitief kan inleven in anderen en het grote geheel (van informatie) kan zien. Ook al lijkt het gedrag op autisme, het komt dan kennelijk voort uit andere oorzaken en de oplossing ligt daarom ook elders. Hoogsensitieve kinderen hebben andere begeleiding nodig dan autistische kinderen. Kijk dus naar de achtergronden van gedrag en stem daar de begeleiding op af.
5. Wat kan je als ouder doen?
Een hoogsensitief kind kan soms ernstig probleemgedrag vertonen. De behoefte aan hulp is dan groot. Daardoor focus je, logischerwijs, op negatief gedrag. Vertel aan de hulpverlener echter ook alle positieve kanten van je kind. Vertel welke kwaliteiten je kind heeft en hoe het zich op goede dagen gedraagt. Daardoor ontstaat een beter beeld en voorkom je onjuiste diagnoses. Want uiteindelijk gun je je kind de hulp die het nodig heeft.
In dit artikel uit 2018 wordt de werking van de hersenen van hoogsensitieve mensen vergeleken met die van mensen met autisme. De hier benoemde verschillen zijn daarin voor een deel terug te zien.
Het verschil tussen een autist en een HSP is dat een autist contact gestoord is en een HSP niet. Dat is mij verteld door een deskundige van SARR. Lijkt me duidelijk zo. Point.
Pardon! Contact gestoord??
Sorry maar ik vind dat niet netjes verwoord
Niet aantrekken elsa.. Ik weet wat wij doormaken… En we moeten proberen die die rotte opmerkingen over ons laten gaan het is nu eenmaal zo.. Dat geen emphatie.. Kwetsend is dat is hier gebleken…. Samen sterk.
Een deskundige heeft mij verteld dat vrouwen die Elsa heten Gore egoïstisch hoeren zijn. Lijkt mij duidelijk zo. Point.
Mensen neem het niet zo serieus het gaat erom wat ze er mee bedoeld niet om wat ze vind, als ik het zo lees begrijp ik wat ze bedoeld, en het zegt natuurlijk niet dat een autist minder is
Mijn zoontje van bijna 4 heeft vanaf zijn geboorte zwakke rompspieren en er wordt gedacht aan hypermobiliteit. Het kost hem de hele dag energie om zichzelf in balans te houden. Hij is later gaan praten, wel gebrabbeld etc. Thuis maakt hij langere zinnen, maar soms onduidelijk. Buitenshuis begon het op 3-jarige lft op te vallen dat hij dat moeilijker vond, laat ik zeggen het ging hem moeilijker af en dit leverde frustratie op en soms blokkeert hij ook. Als er ergens druk op komt te liggen kan hij blokkeren. Hij zuigt van alles in zich op. Wil graag contact met anderen en herkent ook emoties, maar door zijn clowneske gedrag (uitbundig uit zichzelf, maar lijkt ook faalangst achter te zitten) is dit soms lastig. Hij is al langere tijd gek op stofzuigers, speelt van alles na, ene keer is het de brandslang of de slang om putten te ontstoppen en de andere keer is hij de reparateur of verkoper. Speelt ook met ander speelgoed. Houdt van verven, met modder spelen en is graag buiten. Bij testen bij de logopediste blokkeert hij regelmatig als er druk op komt, ook bij de fysio. Dit maakt het lastig. Als ze een plaatje aanwijst met een voet, zegt hij waar is het been. Ineens een drukke ruimte binnenkomen met schreeuwende drukke kinderen vindt hij niet prettig. Boodschappen doen of elders waar het druk is gaat goed. Vindt bijvoorbeeld de handendrogers eng, maar vindt vuurwerk fantastisch. Op schoot paardje hoppen wordt hij rustig van.
Het is een puzzel. Zelf het idee dat hij hooggevoelig is en mogelijk een beelddenker, maar mogelijk ook sprake van een taalstoornis. Daarbij ook overlap met autistische en ADHD kenmerken. Ik heb nu de keuze gemaakt om hem naar een medische kinderdagverblijf te laten gaan, eerst observatie in rustige omgeving, allerlei specialismen onder één dak.
Hallo,
Ik ben ook autistisch, en dit verklaart een hoop.
Maar wat voor gevoeligheid is het dan, als ik rustig een film zit te kijken, en als iemand valt of zen hoofd stoot of een andere situatie, Het is soms net alsof je de persoon zelf bent in de film, alhoewel ik zon situatie nooit heb meegemaakt.. Je voelt het soms helemaal door je eigen lichaam heen gaan.
En Soms voelt lijkt het bij een gebeurtis in mijn lichaam, dat ik er kan voelen en zien wat er zit, in een seconde… en dan is het moment weg, overigens beangstigend als je kan voelen en zien wat er zit, geen pretje. Overigens heb ik vaak het idee dat mijn uistraling niet klopt van hoe het er van binnen aan toe gaat. De ander denkt dat ik een chaotische warboel ben en onrustig en druk. Terwijl ik diep van binnen naar mijn idee aardig rustig ben ?
Hoop er ooit grip op te krijgen
Oh
Dat zou te maken kunnen hebben met spiegelneuronen. In dit artikel lees je er meer over.
Mijn zoon en schoonzoon hebben Asperger, maar zijn ook hooggevoelig. Ze zijn allebei sociaal, hebben een goede vriendengroep. Alleen inleven in de pijn van een ander moet je ze leren. Ze voelen het wel,maar weten niet wat ze er mee moeten.
Dat is mirror touch synesthesia 🙂 dat heb ik ook ik voel zelf dinge die ik niet hoor te voelen zoals een orgasme die niet ik heb maar iemand anders. Mijn vrienden denken dat ik gek ben en verklaren mij daarom voor dom omdat ze het zelf niet voelen wat ik voel ik ben daarom ook liever alleen en heb niet zo graag vrienden om me heen. Omdat zij denken ik praat alleen maar on zin niemand kan dat voelen wat iemand anders voelt maar als je het aan mij vraagt is dit wel mogelijk
Hey Beste Knul!
Ik las je reactie en dacht aan mijzelf toen ik je las.
Ik herkende mijzelf ook! Wat je boven omschrijft en vraagt is niks mis mee!
Je vraagt jezelf af, waarom doe ik dit of doe ik het zo? ik deed dat vroeger ontzettend veel.
nu ben ik iets ouder als jou en ben er trots op. Je leert er een hoop van. Ook dingen die sommige mensen nog niet door hebben. Ik wil je sterken jezelf te ontdekken en je veel kracht geven omdat ik weet hoe lastig het kan zijn als je niet begrepen voelt! maar blijf ontdekken en je zult jezelf, wie je bent, wat je wilt en je geluk zeer zeker vinden!
Heel veel kracht en plezier.
P.s. Asterixje is niet mijn echte naam
P.p.s. geef aan dat je er grip op wil hebben, en stel vragen aan al je naaste omgeving.
Je moeder vader of familie. Vaak hebben zij ook wel dingen mee gemaakt waar jij je voor schaamt hoor;-)
Ik lees dan alles. En haak dan toch af bij zinnen die suggereren dat autisten minder/weinig empathie hebben. Waar komt het waanidee vandaan dat autisten geen/minder empathie hebben? Velen hebben zò veel empathie dat ze volledig vastlopen/overlopen. Ze kunnen dan vaak niks meer uitten. Snappen niet waarom zij die pijn ook voelen. Als een ander pijn heeft voelen ze die pijn zelf ook zo intens dat er geen hulp uit kán komen. Ja superklote. Want velen zullen denken dat dit soort mensen empatieloos zijn. Terwijl die soort autisten gewoon door de overload er geen handjes en voetjes aan kunnen geven. En nee. Dat zijn geen HSP’ers!
Hallo Rosalisa, Mijn excuses als mijn tekst kwetsend is geweest. Mijn intentie is juist mensen zichzelf beter te helpen begrijpen door begrippen te verhelderen. Eén van die begrippen is inlevingsvermogen ofwel empathie. Als je veel inlevingsvermogen hebt, dan voel je het leed of de pijn van anderen. Je begrijpt het perspectief van de ander en kunt meevoelen met diens emoties. Ik ben het met je eens dat als iemand geen empathie toont, dat niet per definitie wil zeggen dat diegene geen empathie heeft. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom iemand dat niet goed kan uiten. Een reden kan inderdaad overweldigd voelen zijn.
Ik weet dat er boeken zijn verschenen waarin wordt beschreven dat mensen met ASS wel inlevingsvermogen hebben. Francisca Scholte heeft daar een analyse van geschreven. Zie: http://home.deds.nl/~f.scholte/ Ik baseer me op recente wetenschappelijke onderzoeken waaruit een indicatie blijkt dat mensen met ASS minder actieve spiegelneuronen hebben. Deze zijn noodzakelijk om je te kunnen verplaatsen in anderen (Enticott) en liggen ten grondslag aan empathie. Dit onderzoek sluit aan bij de lange onderzoekslijn die telkens op deze kern uit komt. Vraag blijft dan: hoe kan het dat mensen die gediagnosticeerd zijn met ASS wel aangeven inlevingsvermogen te hebben?
Spiegelneuronen heeft volgens mij niet zoveel met empathie te maken. Het is meer dat je kan lezen wat een ander uitstraalt en je daardoor met diegene sociaal kan levelen lijkt mij. Empathie is veel complexer en ik vind dat juist maatschappelijk goed meedraaiende mensen vaak weinig empathie hebben. Die hebben vaak oppervlakkige empathie in mijn ogen en zijn daardoor stressbestendiger en emotioneel stabieler. Als je het bijvoorbeeld over pesten hebt, dan zeggen veel mensen “ja dat ken ik en ik weet wat dat is en ik ben zelf ook weleens gepest en heb er van geleerd sus en zo”. Nou, dan weet je niet wat pesten is, want dat gaat zelfs veel verder dan bijvoorbeeld jarenlang voor dikzak of stinkerd te worden uitgemaakt. Die ervaringen geven ook empathie en als iemand dan zijn verhaal verteld, dan begrijp je dat veel beter, dan menigeen die weleens uitgescholden zijn en dat al bijzonder erg vonden. Ervaringen als kind van bijvoorbeeld een vechtscheiding van je ouders, daar begrijpt een veilig opgevoed kind/volwassene helemaal niets van. Ja, vaak een beetje globaal. Die diepere empathie begrijpen alleen hooggevoelige mensen of mensen met autisme, hoewel je natuurlijk ook een groep mensen met autisme hebt, die juist veel minder gevoelig zijn. Denk dat mensen met PDD-nos vaak wel zeer empathisch zijn en mensen met asperger vaker een verhoogd mannelijk brein met 1 fanatieke hobby en kopieergedrag. Klassiek zit daar tussen in alleen met een grotere verstoring in de executieve functies. Maar hierbij benoem ik mijn ervaringen in de omgang met verschillende mensen. Maar ook hier geldt, dat het ook allemaal door elkaar heen kan lopen. Mensen met asperger hebben het in mijn ogen wat makkelijker, omdat ze goed kunnen kopieren en goed alleen kunnen zijn met hun hobby. Pdd-nossers die vaak veel op HSP lijken hebben het redelijk zwaar, omdat ze graag mee willen doen op een levelende manier, maar dat niet kunnen door de harde maatschappij. Klassiek die hebben het vaak het moeilijkst, maar daar zijn ook uitzonderingen in, vooral als ze een rustig karakter hebben.
Spiegelneuronen zijn juist de basis van empathie. Zie ook dit blog.
Maar ik ben het met je eens, Jeffrey, dat vaak mensen wel zeggen dat ze het snappen, maar niet echt doorvoelen wat het betekent om in die bepaalde situatie te zitten. Als je zelf heftige levensgebeurtenissen hebt meegemaakt, kan het behoorlijk eenzaam voelen als niemand echt begrijpt hoe dat is.
Hoi Esther, soms denk ik ook dat het andersom is. Alhoewel ik moet zeggen dat ik zelf er ook vaak de vinger niet op krijg. Autisme is vaak zo ongrijpbaar.
Mijn dochter heeft autisme maar is ook zeer gevoelig. Huilt snel en veel en veel dingen raken haar erg. Snel overprikkeld en een echte helper. Ookal is ze 13 ze helpt graag ouderen of kwetsbare mensen.
Mijn andere kind is een paar jaar ouder en veel meer met zichzelf bezig. Invoelend vermogen moet nog echt komen ( hoop ik). Terwijl zij geen ASS diagnose heeft en veel meer voldoet aan het standaard ” plaatje”
Ik vind alles erg verwarrend en probeer de diagnose te snappen maar ik heb er moeite mee!
Jeffrey ik kan me hier erg in vinden. Ik wil graag mee draaien en kan niet zo goed wegvluchten in hobbies omdat ik herhaaldelijke dingen nogal betekenisloos vind. Alleen heb ik wel vaak moeite met lichaamstaal maar ik voel erg mee met wat ik herken. Ik had altijd problemen met autisme als label omdat mijn moeder het telkens over hsp had bij mij en ik vrienden heb die totaal niet empatisch over komen. Het is dan kwestend om tot dat gedemigreerd te worden.
Bedankt voor je advies nu heb ik weer een beter idee via welk label ik het beste specifiek advies kan googlen.
Beste Esther,
Rosalie stelt een hele relevante en pijnlijke vraag.
Ik raad u allen aan om Zero Degrees of Empathy – Simon Baron-Cohen te lezen. Als iemand die over autisme schrijft is het belangrijk dat u onderscheid maakt cognitieve empathie of affectieve empathie.
Op deze manier wordt het niet alleen juist verwoord, maar zijn de experts ook verplicht om mensen op het spectrum goed in te schatten en worden de mensen op het spectrum niet verder be- en ingeperkt door de terminologie die al te makkelijk nogal ruim gebruikt wordt.
Sorry als ik wat hard overkom: ik maak mij hier al jaren erg boos om. In mijn omgeving heb ik hele lieve mensen die op het spectrum zitten en die absoluut niet vergeleken mogen worden met het empathieloze en respectloze volk dat moreel en soms juridische misdaden pleegt. In allerlei misdaadprogramma’s worden voor moordenaars, fraudeurs en brandstichters dezelfde bewoordingen gebruikt als artsen gebruiken voor mensen op het spectrum: geen empathie/geen inlevingsvermogen/soms zelfs narcistisch.
Dus: cognitieve en affectieve empathie. Tijd voor herijking door u en uw vakgenoten. De tijd van ijskastmoeders is voorbij en eenduidige en eenvoudig aanduidingen voor mensen op het spectrum ook.
U lijkt mij een sensitieve en betrokken persoon, dus ik hoop dat u bereid bent om uw steentje hieraan bij te dragen.
Beste Merelie, Hartelijk dank voor je signaal. Ik voel me inderdaad heel betrokken en wil iedereen in zijn waarde laten en tegelijkertijd dingen verhelderen, omdat ik zie dat er soms misverstanden ontstaan. Ik vind het heel erg als ik daardoor mensen alsnog kwets. Dat is niet de bedoeling. Bedankt dat je deze begrippen introduceert. Hopelijk maakt dat het voor meer mensen duidelijk. Bij cognitieve empathie gaat het om snappen waarom iemand iets doet, terwijl het bij affectieve empathie gaat om het meevoelen met de ander. Die emoties meevoelen kunnen mensen met autisme soms wel (niet allemaal, of soms wel voelen, maar niet verwoorden), terwijl de cognitieve empathie volgens wetenschappelijke onderzoeken minder goed werkt bij mensen met autisme (blijkt oa uit de onderzoeken van Baron-Cohen).
Dank je wel, dat je dit onderscheid introduceert.
Ik werk al een aantal jaren met ass kinderen
Een aantal van mijn kinderen kunnen heel goed samen werken, zijn empathisch,begrijpen heel goed wat er gebeurt en kunnen dat ook verwoorden.
ASS is een ontwikkelingsstoornis.
Ik ben zelf op iets latere leeftijd gaan inzien dat iedereen wel wat heb. en dat mijn gedachtes, vragen en gevoelens er zeker wel toe doen. Toen ik begon met werken had ik altijd nog gedragsproblemen. vaak omdat ik dacht dat ik met die ene collega die niemand mag toch wel moet kunnen werken. een soort schuldgevoel. Nu begrijp ik dat ik moet zijn wie ik ben, en dan komt er op je pad wie je bent. Mijn sociale vaardigheden en omgeving is dan ook veel breder geworden. toch heb ik altijd nog dingen te verwerken waardoor er zeker dagen zijn met hoofdpijn thuis te komen. Gedragsproblemen zijn lastig. Ik heb gescheiden ouders, en altijd gedacht dat mijn vader mijn verloren wederhelft is. ook sociaal niet geaccepteerd,technisch en goed in handelen. om er achter te komen dat hij een narcist is. Bovenstaande is hij alleen wanneer het hem uit komt en dat hij mij graag in zijn roede wil om dan nog gelijk te halen bij mijn moeder en er van te winnen. Dit is waarschijnlijk ook de reden dat ik de rest van mijn leven zoek naar duidelijkheid, zijn giftigheid.
Nou ik denk dat je dan een misdiagnose hebt.
Hey Rosalisa,
Autisten worden vaak gedacht minder empathie te hebben.
Echter is dit niet zo hoor. Nee dat is iets voor een Narcist. of andere vorm van ASPD.
Echter kunnen wij als autisten bijhoorlijk zweven en dan dwingender worden in de communicatie om duidelijkheid en zekerheid te krijgen.
Maar daar is af en toe ook niks mis mee;-)
P.s. Ik omschrijf mijzelf ook als HSP want ik ervaar een heleboel gevoelens bij mensen om mij heen.
P.p.s. toch ben ik door op jonge leeftijd blootgesteld te worden aan het narcisme van mijn vader, altijd nog op zoek naar duidelijkheid en zekerheid waardoor ik dus zeker wel ASS heb. en ik ben er trots op!
Een deel van de verwarring over wat mensen met autisme wel en niet kunnen, komt naar mijn mening voort uit het verwateren van de definitie. Ik vermoed dat de diagnose soms wordt gesteld, terwijl er eigenlijk iets anders aan de hand is. Francesca Scholte heeft een goede analyse gemaakt van hoe het komt dat de diagnose ASS verwaterd is geraakt. http://home.deds.nl/~f.scholte/Moderne_misvattingen.html. Zij schrijft ook over inlevingsvermogen bij mensen met ASS.
Hi Esther,
Autisme is er in meerdere soorten en maten dus daarover kan je zeker zeggen dat het als 1 term “Misbruikt wordt”. het detail wordt hier nooit in gekleurd.
Andere kant is dat ik jeugd ook vaak hoor zeggen: ik ben autist, ik kan er niks aan doen.
is dit ook zeker wel van toepassing dat iedereen een bepaald beeld heeft van een autist.
iets waar ik mij nu op iets oudere leeftijd al tamelijk aan erger.
Die vraag stelde ik me ook geregeld… Het verschil tussen beiden. Ik dacht vaak dat ik misschien ook wel autistische trekken zou hebben. Als ik dit zo lees, ben ik “alleen maar” hoogsensitief. Ook al hangen mijn kleren per kleur in de kast, ligt het bestek geordend in de schuif en kan ik me belachelijk erg kwaad maken als iemand anders thuis iets “verkeerd” heeft neergezet.
Ik voel enorm mee met andere mensen, en moet soms geregeld afstand nemen omdat ik hun gemoed overneem. Ik merk echter de laatste tijd dat ik mensen gewoon niet meer begrijp. Ze zijn niet consequent, en zo oppervlakkig. ik maak graag zelf (nuttige) cadeautjes, soms zelfs zomaar omdat ik vind dat iemand het verdient of om mijn appreciatie om henzelf te tonen, maar die worden dan schijnbaar niet geapprecieerd, en niet gebruikt.
Ik ben al jaren alleenstaande moeder en het wordt hoe langer hoe moeilijker voor mij om contact(en) te onderhouden. Het is heel lang geleden dat iemand uit zichzelf contact opnam met mij. Ik ben er mee gestopt omdat ik het gevoel had dat die stap telkens enkel van mezelf kwam en wist op de duur niet meer of de mensen het nog meenden. Zo vermoeiend. Nochtans is dit ook geen oplossing: ik ben graag regelmatig alleen, maar ik wil geen(niet) eenzaat(m) zijn…
Zoals je jezelf beschrijft, Liesje, lijkt het meer op hoogsensitiviteit. Zoals jij begaan bent met anderen, en je best doet je waardering te tonen, blijkt een grote mate van empathie. Des te moeilijker als er zo ‘koeltjes’ op gereageerd wordt. Misschien helpt de gedachte je dat het meer zegt over de ander dan over jou. De ander heeft wellicht andere normen ten aanzien van vriendschap. Het kan ook een goed moment zijn om af te vragen welke vriendschappen jouw tijd en energie waard zijn. Want wat je doet is ontzettend attent en lief; je verdient het dat dat gezien en gewaardeerd wordt!
Ik vind dat in deze tekst het autisme weer eens heel oppervlakkig belicht wordt. Zo zijn er b.v.kinderen met ass die zich heel goed kunnen inleven in een ander. Het gevaar van dit artikel is , dat mensen hem lezen zoals ze willen. Er zijn mensen die HSP op de een of andere manier mooier vinden klinken dan autisme, en daar door lopen veel kinderen de juiste hulp mis
Hallo Angela, volgens de definitie kunnen mensen met ASS zich niet inleven in anderen. In de praktijk komt het echter voor dat mensen die de diagnose ASS hebben gekregen, zich wel in kunnen leven. Het is dan de vraag of wellicht onterecht een diagnose is gegeven (en er dus helemaal geen sprake is van autisme) of dat er iets niet klopt met de definitie van autisme. Op basis van de literatuur neig ik naar de eerste optie.
Als het gaat om de juiste hulp krijgen, ben ik met je eens dat dat voorop moet staan. Het zou fijn zijn als de behoeftes van het individuele kind centraal staan, onafhankelijk van zijn diagnose.
Hoi Esther,
Het klopt dat autisten zich niet kunnen inleven…niet vanzelf, vanuit hun gevoel…maar ze hebben wel gevoelens en zijn soms zeer behendig in het aanleggen van een interne meeleefbibliotheek in hun hoofd. Daarmee koppelen ze een situatie aan iets wat ze zelf hebben meegemaakt en gevoeld en lijkt het alsof ze zich wel kunnen inleven. Daardoor merken anderen en de autist er soms niets van dat er iets niet klopt, tot zich een voor de autist compleet nieuwe situatie aandiend. Onderschat niet wat iemand met rationeel redeneren kan compenseren!
Mooie aanvulling, Suus. Door sociale regels te leren, kunnen mensen met autisme soms prima functioneren in een sociale situatie. Je helpt kinderen met autisme dan ook door hen inzicht te geven in wat er in bepaalde situaties gebeurt en wat het kind dan zou moeten doen.
Inderdaad kunnen (sommige) ASS’ers zich met wat oefening best veel vaardigheden opdoen. Na wat decennia rondlopen op deze aardbol schaart men mij als ASS’er vaak onder HSP’er. Hoe komt dat? Veel (sociale) boeken gelezen en de theorie in de praktijk gebracht, cursussen gedaan zoals verbindend communiceren/emoties lezen/lichaamstaal lezen, jaartje haptotherapie om mijn cognitie af te leren mijn gevoel te overrulen/te bagatelliseren, algemeen goed opletten in sociaal contact, overeenkomsten zien – in de basis hebben veel mensen bijv dezelfde behoeften en gevoelens, wat ook terugkomt bij verbindend communiceren van Rosenberg. Als je je dan ook nog aanleert dat je gewoon je bek moet houden als iemand zijn/haar hart lucht of af en toe alleen iets zeggen als ‘hoe is dat voor je?’ zonder een oordeel te vellen (ook al vliegen er tientallen door je hoofd), dan vindt de ander je heel inlevend/invoelend. Ben ik ook zeker, al is dat aangeleerd en niet aangeboren.
Of afgepelde lagen die vermogens blootgelegd hebben wellicht? Het is vast niet altijd zo zwart/wit. Er zijn veel varianten en gradaties van ASS, en wellicht ook gradaties HSP. En wie weet kan een HSP-moeder en een ASS-vader een HSP/ASS-kind voortbrengen.
Ik weet dat je dit hebt geschreven in 2016, Esther. Maar hier gaan mijn nekharen van overeind staan;
“volgens de definitie kunnen mensen met ASS zich niet inleven in anderen. In de praktijk komt het echter voor dat mensen die de diagnose ASS hebben gekregen, zich wel in kunnen leven. Het is dan de vraag of wellicht onterecht een diagnose is gegeven”
Anders inleven is niet hetzelfde als niet kunnen inleven. Als het goed is is de mythe dat autisten zicht niet kunnen inleven al jaren ontkracht. Ze leven zich anders in. Soms juist te heftig, als sponzen. En dat heet blijkbaar dan opeens HSP? Ik vind dat een heel eng idee dat HSP en autisme een wereld van verschil is met als reden dat autisten weinig empathie hebben. 100 autisten, 100 soorten autisten.
Korte en bondige uitleg goed zicht op het verschil tussen autisme en hsk
Hallo Esther,
Mooi geschreven, het valt me alleen wel op dat je bij punt 7, hulp, het hebt over dat volgens jou nooit de diagnose autisme mag worden gegeven als het kind niet voldoet aan de 2 kenmerken die je noemt. Het is alleen verraderlijk bij een kind bij autisme, omdat kinderen met autisme met een hoog niveau veel aangeleerd gedrag hebben. Het lijkt dan alsof ze het wel snappen en inzien. Maar ga je door op de situatie kom je erachter dat de beleving toch anders is.
Vooral kinderen met autisme met een hoog iq, het vroegere asperger, kunnen sociaal gedrag aangeleerd hebben inderdaad. Daardoor valt het niet op dat ze empathie missen. In onverwachte of nieuwe situaties weten ze echter niet wat ze moeten doen.
Beste Esther, uit je antwoorden en je aanhoudende negatieve uitlatingen blijkt je gebrek aan kennis over autisme. Misschien eens bij lezen over autisme? Want je bewering dat autisten geen empathie hebben is niet alleen volslagen onzin en allang door wetenschappelijk onderzoek achterhaald, maar getuigt juist van jouw kant van een gebrek aan empathie.
Praat voortaan maar liever over zaken waarvan je wel verstand hebt en kwets mensen met autisme niet met je empathie- en inzichtloze uitspraken. Veel autisten hebben eerder een teveel aan empathie dan een tekort. Een beetje sensitiviteit van jouw kant zou prettig zijn, stukken beter dan dit totale gebrek daaraan!
Beste Monique, Mijn excuses als ik jou of anderen heb gekwetst. Mijn opmerkingen zijn absoluut niet negatief bedoeld. Ik heb veel gelezen over autisme en zowel onderzoeken over het bestaan van empathie bij mensen met een autistische stoornis als de onderzoeken die juist stellen dat de definitie van autisme opgerekt is. En dat laatste is wat ik wil aangeven. De stoornis is, zo staat in alle literatuur en in de DSM, onder andere een tekort in Theory of Mind, mogelijk veroorzaakt door een kleiner aantal spiegelneuronen. Daaruit vloeien allerlei problemen in sociale interactie. Dat maakt het voor de betrokkenen heel lastig zich staande te houden. Een goede begeleiding is vaak noodzakelijk. Dat er uit onderzoek blijkt dat onder de mensen met autisme toch empathie voorkomt, kan betekenen dat de stoornis altijd verkeerd begrepen is. Maar het kan ook betekenen dat niet het juiste probleem vastgesteld is. Dat deze mensen wellicht met andere problemen kampen en dus ook een andere begeleiding zouden kunnen gebruiken. Op basis van de onderzoeken die ik daarover gelezen heb, vermoed ik dat laatste. Daarmee wil ik juist bepleiten dat elk mens de hulp krijgt die hij nodig heeft.
Hallo Allemaal,
Hier iemand met diagnose Asperger. Hoe het ook zit, wel of geen empathie, HSP of autist, of combi daarvan. Zelf ben ik ben er wel sterk van overtuigd dat mensen met autisme meestal een heel hoog moreel besef hebben als het gaat om onrecht, vaak ontzettend goed met dieren overweg kunnen weet ik uit verhalen, en het zeker al goed willen doen in de maatschappij en daarvoor vechten. Ook zal je mensen met alleen HSP hebben, die geen emphatie meer kunnen opbrengen aan de samenleving zoals die op veel plekken is (druk en oordelend), en aan de verwachtingen die anders liggen dan wat ze vinden of aankunnen, terwijl mensen met HSP juist super inlevend zijn van nature.
Het is alleen zo dat autisten door neurologische prikkelproblemen in complexe (vooral sociale) situaties vastlopen op dat moment. Ik voel dan bijvoorbeeld geen ruimte meer om helder te denken en al helemaal niet om juist te reageren, dat lukt dan neurologisch ook niet, dat heeft niks te maken met niet kunnen inleven in essentie en al helemaal niet met niet-willen, of dat je de ander niet wilt begrijpen. Want wordt de situatie overzichteljk, dan gaat inleven namelijk beter, merk ik zelf, en het contact wordt ook duidelijk dieper, soms werkt autisme dan juist als groot voordeel in zelfs contact. Vooral als andere mensen met deze prikkelverwerking leren omgaan, zal iemand vaak versteld staan wat iemand met autisme juist kan geven in contact als de situatie het toelaat.
Ook speelt het een grote rol dat mensen met autisme, die dus neurologisch veel vastlopen, vaak anders, fout en onterecht, of zonder respect worden behandeld door mensen zonder autisme, alleen al door het voorkomen in houding of gedrag of mimiek, terwijl het helemaal niks fout doet. Ook dat zorgt voor een kloof en verminderde drang tot inleving, en vooral vervreemding ligt dan op de loer en zelfs agressie door frustraties. Met name met pesten van autisten kan het contact soms voor een groot deel van hun leven lamleggen doordat je al anders bent, in combinatie met achterdocht en opgebouwde negatieve ervaringen.
Mensen met autisme die een goede stevige emotionele en sociaal veilige basis hebben opgebouwd, zullen niet altijd reageren precies op de manier zoals niet-autisten zullen reageren, of vaak wat trager (dat alleen leidt al soms tot irritatie bij anderen), maar zullen zeker vreugde en emphatie voor anderen hebben, omdat ze de buitenwereld door positieve ervaringen als positief zien. Het is dus voor een groot deel ook een wisselwerking en hoe de persoonlijkheid positief of negatief wordt opgebouwd, iets dat bij autisme allemaal nog onbekend terrein is, persoonlijke- en autistische ontwikkeling door ervaringen.
In mijn beleving, en vooral ook door wat ik bij anderen autisten bij de groep zie: Het is een neurologisch probleem, waardoor anders gehandeld en gedacht wordt door de autist, prikkels niet aankan, en daardoor, op dat moment, niet anders kan dan star reageren. In essentie wil je het JUIST goed doen, het probleem is dat dat juist niet gezien wordt door niet-autisten.
Bovendien is autisme erfelijk, en ik weet dat je onder autisten ook gewoon allerlei soorten mensen aantreffen: Mensen die HSP zijn, mensen die bot en ongevoelig zijn, mensen die verlegen zijn, mensen die graag anderen helpen, borderliners, lievertjes, schizofrenen, feestbeesten, gothics, spirituele mensen enz enz. Alleen door het neurologische autisme worden bepaalde hersenprocessen geblokkeerd, waardoor de uiting niet aansluit bij anderen, wat weer ervaren wordt als niet sociaal. Het is eigenlijk “niet goed afgestemd zijn op de verwachte frequentie” die niet-autisten hebben.
Onthoud:
-Autisme is neurocognitief niet kunnen inleven, moreel wel kunnen inleven of niet moreel inleven
-HSP is neurocognitief wel kunnen inleven, moreel wel kunnen inleven of niet moreel kunnen inleven
Met andere woorden, in het neurocognitief inleven zit het verschil, maar het morele besef kan bij ieder mens meer of juist minder zijn.
Dus laten we elkaar niet beschuldigen, of kijken wie er gelijk is, maar kijk naar de bedoelingen die mensen van binnen ervaren, wel of niet HSP of autistisch.
Bedankt voor je mooie bijdrage. Inzichtelijk om je eigen proces te lezen. En zeer interessant om over door te denken hoe het nu precies zit. De wetenschap heeft nog zoveel te ontdekken. En hopelijk helpt die kennis de gewone mens weer in het omgaan met de dagelijkse problemen. Want diagnose of niet: we hebben er allemaal baat bij onszelf beter te begrijpen.
beetje late reactie maar na het lezen van het artikel en vooral je reacties wil ik toch echt reageren.
ik snap dat je veel hebt gelezen over autisme maar je bent volgens mij geen gespecialiseerde hulpverlener voor mensen met ass. het is heel makkelijk te roepen dat er verkeerd gediagnosticeerd is zonder de juiste kennis. ik heb autisme, en ben zoals de meeste autisten a-typisch, ik zie juist verbanden en het grote geheel, (vaak voor een ‘normaal’ persoon ze ziet) voel en zie aan kleine dingetjes dat er iets aan de hand is en ben erg sfeergevoelig. ik heb absoluut empathie, vaak zelfs teveel, ben ik dan geen autist? was het maar zo simpel, autisme is complex, ik kan prima praten en meeleven maar het put me uit, ik kan prikkels niet uitsluiten of verwerken, ik ben in veel situaties met de medemens doodsbang omdat sommige mensen onvoorspelbaar zijn of teveel verwachten. mensen overschatten mij meestal. doordat er op het eerste gezicht niets aan de hand lijkt. maar de spanning en stress die dat oplevert vertaald zich in lichamelijke klachten, lichaamsdelen vallen uit of doen pijn.
vraag mij niet om ineens een grote beslissing te nemen of om op een podium te stappen. ik heb net als de meeste autisten vaste routines maar dat betekend niet dat ik gelijk in de stress schiet als er een paar doorbroken worden, ik word er vooral erg moe van, zeker als het een paar keer achter elkaar gebeurd. ik ben absoluut hoogsensitief, maar ik heb ook absoluut autisme. is leef er al jaren mee, heb veel trainingen gehad, heb veel specialistische hulp.
zeg me niet dat ik verkeerd gediagnosticeerd ben, maar zoek de fout eerder bij de onderzoeken die je leest en de interpretatie die je eraan geeft. autisme is heel divers en is niet alleen het klassieke rainman autisme
Helemaal mee eens! Tenenkrommend gewoon.
Helemaal mee eens!
Zo herkenbaar! Bedankt voor je toelichting!
Kan er een titel gegeven worden van een goed verstaanbaar boek over kinderen die dat hebben in de bib.en Hoe je er als ouder kan met omgaan?
Mijn boek is net uit. Getiteld Hoogsensitieve kinderen. Daar staat ook informatie in over autisme. Nu te bestellen op http://www.hoogsensitievekinderen.info
Zo helder en bondig op een rijtje. Ik snap het nu. Dankjewel.