“Sarah komt met een lach op haar gezicht uit school. Haar moeder haalt opgelucht adem. Ze verheugt zich op een gezellig moment met haar twee kinderen. Wat drinken, koekjes bakken misschien, of samen knutselen. Ze zijn echter nog niet over de drempel of Sarah ontvlamt in woede. Haar zusje krijgt een duw omdat ze ‘dom’ doet. De schooltas smijt ze in de hoek en Sarah ploft op de bank. Ze wisselt de hele middag geen woord met haar moeder.”
“Stijn weet ’s ochtends niet goed wat hij op zijn brood moet nemen. Zijn vader zegt dat hij nu een keuze moet maken, want anders komen ze te laat op school. Stijn ontploft. Hij gooit met het pak hagelslag en gaat onder de tafel zitten. Hij wil niet meewerken bij het aankleden. En zo komt hij, tot grote frustratie van zijn ouders, weer te laat op school”.
“Robin is met haar ouders op bezoek bij opa en oma. Oma geniet ervan haar kleinkind te verwennen. Ze vraagt honderduit, maar geeft Robin niet de tijd om te antwoorden. In de tussentijd komt ze steeds maar weer aan met nieuwe lekkernijen. Na een uurtje wordt Robin ineens boos. Niemand begrijpt waarom. Het was toch zo gezellig?”
Topje ijsberg
Gedrag dat een kind vertoont is het topje van de ijsberg. Het is de zichtbare uiting van onderliggende processen. Als je alleen reageert op de woedeaanval van je kind, negeer je dus het grootste deel van die ijsberg.
Boos zijn is nuttig
Een boze bui ontstaat nooit zomaar. Elk gedrag ontstaat uit een behoefte. In die zin heeft eigenlijk elk gedrag een positieve intentie. Het is bedoeld om iets te bereiken. Een woedeaanval is vanuit de positie van het kind gezien dan ook nuttig. Zo helpt boosheid bij het aangeven van je grenzen. Daarnaast kan het de drukte in je hoofd verminderen. En het vermindert je gevoel van frustratie.
Overload
Het nadeel van een woedeaanval is dat het meestal niet helpt bij het tot stand brengen van een goed gesprek. Deels komt dat doordat het kind vaak overprikkeld is op zo’n moment. Het kan dan letterlijk geen nieuwe informatie tot zich nemen. In de sociale interactie is een woedeaanval dus minder adequaat. De vraag is dan hoe je boze buien van je kind kunt voorkomen.
Waterval
Een kind straffen voor zijn woedeaanval is als een hekje plaatsen om een waterval te stoppen. Als je het achterliggende proces niet aanpakt, zal het water gewoon over de rand blijven stromen. Als de redenen om boos te worden blijven bestaan, zal een nieuwe uitbarsting niet lang op zich laten wachten.
“Noah kan ontzettend boos worden. Als hij eindelijk weer rustig is, heeft hij daar veel spijt van. Hij wil het dan echt weer goed maken. De volgende dag barst hij echter net zo makkelijk weer in woede uit.”
Behoefte achter gedrag
Het is dus belangrijk om het achterliggende proces te leren herkennen. Wat maakt dat je hoogsensitieve kind zo boos wordt?Om gedrag beter te begrijpen onderscheid ik: eigenschap – effect – behoefte – gedrag (in navolging van Annek Tol die ‘eigenschap, effect en overlevingsstrategie’ onderscheid in haar boek (2014)). De eigenschappen die horen bij hoogsensitiviteit kunnen bepaalde effecten hebben. De belangrijkste effecten worden in het boek Hoogsensitieve kinderen behandeld: overprikkeling, laag zelfbeeld en faalangst.
Zo kan de eigenschap ‘gevoeligheid voor prikkels’ onder andere leiden tot het effect ‘overprikkeling’. Die effecten leiden vervolgens tot een bepaalde behoefte. Een kind dat overprikkeld is, heeft bijvoorbeeld de behoefte om zich te ontladen of om zich te beschermen. Als de behoefte tot ontlading het grootst is, kan het gedrag een woedeaanval of een huilbui zijn. Als de behoefte aan bescherming tegen prikkels groter is, dan zal het kind zich eerder apathisch gedragen.
| Eigenschap | Effect | Behoefte | Gedrag |
| Prikkelgevoeligheid | Overprikkeling | Ontlading | Woedeaanval |
| Intense verwerking | Blokkeren bij keuze | Grenzen aangeven | Woedeaanval |
| Prikkelgevoeligheid | Emoties aanvoelen | Ontlading | Woedeaanval |
Hoogsensitief
De eigenschap hoogsensitiviteit speelt dus een rol bij uitbarstingen. In de eerste plaats omdat hoogsensitieve kinderen sneller overprikkeld raken. Zij krijgen zoveel prikkels binnen dat hun verwerkingscapaciteit snel overvoerd raakt. Ten tweede voelen ze ook alles diepgaander. Ervaringen roepen sneller emoties bij hen op. En die voelen ze intens. Niet alleen boosheid, maar zeker ook verdriet, angst of schaamte kunnen tot woedeaanvallen leiden.
Waarom werden Sarah, Stijn en Robin boos?
Een woedeaanval kan dus ontstaan vanuit overprikkeling. Dat was bij Sarah in het voorbeeld hierboven het geval. Zij was op school zo overprikkeld geraakt, dat zij zich thuis moest ontladen. Stijn blokkeerde toen hij een keuze moest maken voor het soort beleg. Veel hoogsensitieve kinderen associëren zo sterk tijdens he
t maken van een keuze dat ze de draad kwijtraken en blokkeren. Als je hen dan onder druk zet, leidt dat tot een woedeaanval.
Wat gebeurde er dan bij Robin? De boze bui kwam ogenschijnlijk uit het niets. Wellicht voelde Robin, net als zoveel hoogsensitieve kinderen, de emoties van oma. Misschien was dat boosheid of verdriet waar in de familie niet over gepraat wordt. Die emoties overspoelen een kind. Ze weten niet hoe ze daarmee om moeten gaan. Of misschien raakte zij gefrustreerd omdat oma vragen stelde, maar haar niet de kans gaf te antwoorden. Die vragen roepen emoties op, die ze niet kan delen, omdat ze daar geen gelegenheid voor krijgt.
Voorkomen
Het voorkomen van overprikkeling is veel effectiever dan het indammen van een woedeaanval. Als je weet welke behoefte aanleiding is voor de boze buien, kan je jouw kind helpen die behoeftes op een andere manier te vervullen of misschien zelfs het effect voorkomen.
Concreet: bekijk je kind zich kan ontladen (zonder anderen pijn te doen) of hoe die overprikkeling voorkomen kan worden.
In de tweede plaats, en dat is vaak effectiever, help je kind leren omgaan met emoties. Alle frustraties, ongemakken en verdriet stapelen zich op tot een woedeaanval. Het uiten van emoties (verbaal of non-verbaal) zorgt ervoor dat die opstapeling op tijd stopt. Ook helpt het spanning in het lichaam, en daarmee fysieke klachten, te verminderen. Het zoeken naar het juiste moment en de juiste vorm van ontlading is daarmee een belangrijk proces.
Opvoeden doe je niet tijdens een woedeaanval, maar in de periodes daartussen.
Is jouw kind ook vaak boos? Deel je verhaal hieronder.
Zie ook blog: Straf? Nee, begrip
Lees meer over het BABA-model in Hoogsensitieve kinderen.
Mijn zoon is 30 nu , leeft terug thuis na scheiding er er is geen land mee te bezeilen. Heeft een dochtertje van 2 dat door zijn hoog-sensitiviteit mee de dupe aan het worden is. Wat nu
Jezus wat een kut verhaal. allemaal herkenbare dingen en dan 0 oplossingen. Voorkom het probleem. No shit, Sherlock!
Lekker positief Freek!
Ook bij ons is dit heel herkenbaar. Meisje van net 6 heeft hevige emoties die ze niet goed kwijt kan. Vooral voor school kan ze bij het minste of geringste ontploffen, wordt heel boos, gaat letterlijk aan ons hangen om haar emoties af te schudden. Ook ze kauwt ze, vooral bij overprikkeling, enorm op kleding en knuffels.
Ik heb een bijtketting aangeschaft. Zijn er zowel voor kinderen als volwassenen. Bij spanning, angst, e.d. en ter voorkoming dat ze op andere dingen gaan bijten. Kunnen dan op die manier ontladen.
Ik herken bovenstaande zo in mijn dochter van 10, met school werkjes ed als ze weet dat ze nog een werkstuk en nog een toets heeft staat haar woede aanval al klaar zeg maar. Af en toe weet ik ook niet meer hoe of wat ik vind het best lastig. Ze heeft niet veel nodig om weer zo een woede uitbarsting te krijgen, maar ze heeft er ook wel spijt van en wil het echt goed maken daarna maar blijft lastig.
Online lees ik voornamelijk over boosheid bij wat oudere kinderen. Mijn zoon is nog net geen 3,5 maar heeft al zeker een jaar last van woedeaanvallen. Overgangen vind hij erg lastig. Bijv als ik de douchekraan uitzet omdat we gaan aankleden, of hij mee naar huis moet vanuit speeltuinen of opvang. Ook wanneer iets niet lukt met spelen kan hij echt ontploffen. Alleen vandaag heeft hij al tig keer iets van zich af gegooid en weer iets stuk gemaakt. En het is pas net middag. Bijna dagelijks gaat er wel iets kapot. Of hij gooit keihard een hekje of deur dicht. Onze eerste reactie is natuurlijk zeggen dat dat dat niet mag, en worden dan soms zelf ook boos op hém. Daarna direct op rustige manier uitleggen dat hij om hulp kan vragen en niet met spullen mag gooien. Maar het blijft maar terugkomen. Het maakt ook wel degelijk verschil of hij goed uitgerust is of erg moe. Gisteren was een drukke dag, dus nu een korter lontje. Maar zoekende dus naar de juiste aanpak
Hoi Karin,
Hier hetzelfde met mijn zoontje van net 3. Hoe geduldig en begripvol maar consequent ik ook ben, als mijn zoontje gefrustreerd is, dan valt het slechts uit te zitten. Hij is dan niet te sturen of te troosten. Was eigenlijk als baby al zo. Meerdere driftbuien op een dag. Kleine dingen kunnen hem helemaal overstuur brengen, maar hij laat zich ook niet troosten op zo’n moment. Erg lastige combinatie; sterke wil, moeilijk temperament en ontzettend gevoelig. Bij de opvang is hij meegaand en stilletjes. Thuis dwingend, veeleisend en star. (En tussendoor heel lief en speciaal uiteraard)
Oh dit is echt woord voor woord mijn zoontje; vanaf dag 1 al; gevoelig, introvert, sterke wil. Bij de opvang meegaand, stil of aangepast. Thuis onstuurbaar inderdaad wanneer hij niet meer de controle heeft, overprikkeld is, opgestapeld heeft, het niet zo gaat als hij bedacht heeft. Overgangen.. Dagen met meerdere driftbuien hebben vaak de overhand helaas en dan soms ineens een hele fijne dag met rustig vaarwater die dan uit de lucht lijkt te vallen. Dan is het even genieten en ademhalen om vervolgens die rollercoaster weer in te stappen. Voelt als moeder heel frustrerend en eenzaam, omdat het vaak voor omgeving niet herkenbaar is.
Heel herkenbaar maar dan voor mijn zoon van 10. En ik probeer rustig te blijven. Maar als er elke dag zo tekeer gegaan wordt valt dat niet altijd mee.
Ook ik herken jullie verhalen. Ook mijn zoon(tje) van 9 heeft vreselijke woedebuien. Zo erg dat hij zelf het niet meer weet…soms ben ik ook helemaal radeloos. Ik voel zijn angst en verdriet. Hoe moet je ermee omgaan als zelf hsp-er? Wat kan ik doen om hem te helpen? Heeft iemand misschien homeopatische tips? Om de emoties wat te reguleren? Wij hebben bachbloesem geprobeerd maar werkte niet af doende vonden wij.
Groetjes Evamaria
Dag EvaMaria,
Ik lees zojuist je verhaal voor het eerst. Is LTO-3 een idee? Kijk op Smart Vital. Laat je goed inlezen. Succes.
Wij zijn met onze zoon bij een natuurgeneeskundig arts geweest. We kwamen er voor een lichamelijke klacht maar na metingen zag de arts dat wanneer er druk wordt gelegd op onze zoon hij compleet in de stress schiet. Daar heeft hij druppels voor gekregen die hem een stuk ontspanning hebben gegeven. Ieder persoon is weer andere druppels nodig, dus ik zou aanraden om er ook eens heen te gaan.
Mijn zoontje is voornamelijk boos op school. School ziet zijn boze buien als een gedragsprobleem, maar de logopedist ziet in hem een jongetje die hoog sensitief is. En ook wij, de ouders, herkennen dit. Hij wordt voornamelijk boos als er iets onverwachts gebeurd (opeens naar de speelzaal gaan/ piet die opeens langs komt)als hij niet kan kiezen wat hij graag wilde (spelen op de gang) Als het te druk is en als hij moet knutselen. (de leerkracht heeft een keer gezegd dat hij het niet goed doet.) De intern begeleider roept dat hij achterloopt, terwijl wij thuis en bij de logopedist wat anders zien. Ook zegt ze dat ze nog nooit zo’n kind heeft meegemaakt. Zijn juf is radeloos en weet niet meer wat ze moet doen. Ik heb wel tips, maar ze neemt het niet aan. Pfff ik weet het ook niet meer
Langzaamaan ontdek ik dat zowel mijn zoontje van 10 als ikzelf hoogsensitief zijn. Ik begrijp waar zijn woedebuien vandaan komen en kan hem in rationele zin redelijk goed begeleiden. Maar door mijn eigen hoogsensitiviteit komen die extreme woede buien zo intensief bij me binnen dat ik volledig uit evenwicht raak en soms zelf de controle dreig te verliezen. Gelukkig herken ik de situaties totnutoe steeds op tijd en kan ik dan mijn man inroepen om in te grijpen zodat ik me kan afzonderen. Maar ik ben erg bang dat op een dag mijn zoontje wel mijn stoppen laat springen.
Ik herken het ontzettend, zoveel herkenning toen ik dit stuk las. Onze oudste is 9, heeft ontzettend veel woedeaanvallen. Als hij uit school komt, als hij de hele dag bij een vriendje heeft gespeeld en dan thuis komt. Savonds voordat hij naar bed gaat.. hij weet er zelf dan geen raad mee. Na een woede uitbarsting is hij intens verdrietig. Het is zo’n lief gevoelig knulletje die zich helaas bijna elke dag radeloos voelt..
Wij weten vaak niet meer wat wij er mee/er aan kunnen doen. Meestal zetten een hem even onder de douche, dat helpt vaak om even tot rust te komen. Maar pakt helaas t probleem niet aan 🙁
Heel herkenbaar. Dat had mijn zoon ook. Douchen helpt inderdaad bij veel kinderen. Maar zijn emoties benoemen leert hem op de lange termijn omgaan met zijn gevoelens. In hoofdstuk 14 en verder van mijn boek Hoogsensitieve kinderen lees je daar meer over.
Ik herken deze verhalen zeer goed.
Fijn om ze te lezen en zo herkenbaar ook.
Vindt het alleen moelijk wat en hoe en wanneer precies de momenten te vinden zijn om mijn zoontje te benaderen en het voor hem te kunnen oplossen.
En hoe het dan ook nog eens aan te pakken.
Zou als moeder daar wel handvatten voor willen hebben.
Heeft iemand nog ideeen?
Ook ik herken dit heel veel. Soms voelt mijn zoontje het al aankomen…..we hebben een rusthoekje gecreëerd op zijn kamer waar hij zich terug kan trekken….soms is 5 min al genoeg. Even met hem praten en knuffelen werkt ook wel eens
Maar soms ook hele boze buien( wij zien het aan zijn oren als die rood worden weten wij dat we hem moeten helpen oid)
Hopelijk kun je hier iets mee……t blijft lastig om het goede te vinden. Probeer er te zijn en te luisteren al is dat soms moeilijk
Groetjes
Een rusthoekje is ook een mooie manier. Fijn dat hem dat al zo goed helpt. Bedankt dat je jullie ervaringen deelt.