Stel je voor dat je op werkplek zit. Let op alles dat er om je heen gebeurt. Je hoort het zoemen van je beeldscherm en het pruttelen van het koffiezetapparaat. Achter je staat iemand met zijn schoen een liedje te tikken (uit de maat). Je kunt het gesprek van drie collega’s een paar meter verderop woordelijk volgen ook al proberen ze zacht te praten. Je voelt de onderhuidse spanning die dat oplevert; ze hebben namelijk een conflict met jouw directe collega. Je merkt dat dit invloed heeft op jouw hartslag, de stress neemt toe. Je maakt je bovendien druk om de teamvergadering van straks waarin die spanning ook voelbaar zal zijn. En dan moet je daar ook nog verslag uitbrengen van jouw project. De stress schiet verder omhoog als je twee collega’s van een andere afdeling naar je toe ziet lopen. Met welke taak willen ze je nu weer opzadelen?
Vaak overprikkeld
Hoogsensitieve mensen nemen veel dingen waar die anderen niet opmerken. Ze horen, zien, ruiken en voelen vaak scherper dan anderen. Daarnaast denken ze ook nog intenser na over wat ze waarnemen, waardoor ze zich al snel gebeurtenissen persoonlijk aantrekken. Logisch dat overprikkeling op het werk vaak voorkomt.
In mijn onderzoek onder 1500 HSP heb ik gevraagd hoe vaak zij door het werk overprikkeld raakten. Bijna de helft (44%) raakt elke dag één of meer keer overprikkeld. Slechts 14% raakt minder dan één keer per week overprikkeld. Overprikkeling op het werk komt bij hoogsensitieve personen dus ontzettend vaak voor. Verontrustend. Zeker als je weet welke gevolgen dat heeft voor hun gezondheid en hun functioneren (in een volgend blog meer daarover).
Overprikkelende situaties
Welke situaties zijn voor jou overprikkelend?, vroeg ik de deelnemers aan mijn onderzoek. Vrijwel iedereen (93%) noemde “slechte sfeer”. Daarmee staat het onbetwist op nummer 1 in de lijst (nummer 2 werd door 74% aangekruist).
De invloed van sfeer zagen we ook al in een eerder blog. Vrijwel alle hoogsensitieve mensen hebben last van een slechte sfeer op het werk: het wordt het vaakst genoemd als onwerkbare situatie. Nu blijkt dat ze er ook overprikkeld van raken.
De meest genoemde overprikkelende situaties zijn allemaal sociaal van aard:
Weten dat er geroddeld wordt (74%)
Onenigheid met leidinggevende (74%)
Ruzie met collega (72%)
Ruzie van andere collega’s (72%)
Slecht humeur van collega of leidinggevende (beide 69%)
Alleen ‘veel geluiden’ staat daar met 74% nog tussenin. Over dit onderwerp gaat het blog over de kantoortuin.
Sociale situaties
Uit bovenstaande rijtje blijkt dat negatieve sociale situaties even belastend zijn als het om jezelf gaat, als dat het om anderen gaat. Ruzies van collega’s worden net zo vaak als overprikkelend ervaren als een eigen ruzie met een collega. En een slecht humeur van een collega of leidinggevende is bijna even overprikkelend. Ik vind dat zelf onverwacht. Een slecht humeur is immers niet tegen de ander gericht, terwijl een ruzie openlijk vijandig is. Aan de andere kant is het wel begrijpelijk dat een slecht humeur van een ander zo’n impact heeft. HSP bemerken onderhuidse signalen direct en betrekken dat vaak op zichzelf.
Ondertiteling
Het slechte humeur van een collega of manager wordt ‘ondertiteld’ door de invulling die een hoogsensitieve werknemer onbewust maakt. De neurale wifi, oftewel de sterk aanwezige spiegelneuronen, zorgen ervoor dat HSP dezelfde emoties voelen als de collega met het slechte humeur. De conclusie die ze eraan verbinden, bijvoorbeeld dat zij iets fout gedaan hebben, hoeft echter niet juist te zijn. Bij elke ontmoeting met die collega wordt die gedachte weer gevoed. Doordat die gedachtes niet worden gecheckt, gaan ze een eigen leven leiden. De hoogsensitieve medewerker kan ervan overtuigd raken dat hij/zij gefaald heeft of buitengesloten wordt. Zo heeft het slechte humeur van een collega of manager een groot effect op een HSP.
Een slecht humeur van klanten/patiënten/leerlingen wordt veel minder vaak genoemd (48%). Waarschijnlijk omdat deze contacten korter zijn en minder frequent. En wellicht speelt de andere aard van de relatie hier ook een rol. Van een collega of een leidinggevende ben je wellicht afhankelijker en dat maakt de conclusies ingrijpender die aan het slechte humeur worden opgehangen.
Aanwezigheid van collega’s
Ook als er geen ruzies zijn, niemand een slecht humeur heeft of roddelt, is met veel collega’s in een ruimte zijn belastend. De meerderheid (56%) geeft aan dit overprikkelend te vinden. Dit heeft te maken met alle indrukken, of het nu gaat om geluid, emotie of geur. Veel geluid is, zo zagen we al, voor 74% overprikkelend. Collega’s horen praten voor 46%. In die continue aanwezigheid is het dus fijn als je af en toe even alleen kan zijn. De lunchpauze bijvoorbeeld. Voor 26% is het overprikkelend om de lunchpauze met collega’s door te brengen.
Taken
Een vervelende sfeer op het werk ervaart een HSP dus vaker als overprikkelend dan bepaalde taken. De eerst genoemde taak staat pas als negende in het lijstje (62% noemt ‘veel telefoontjes krijgen’ overprikkelend). Er is een verschil te zien in het soort taken. Sommige dingen vinden veel HSP overprikkelend, terwijl andere taken door slechts een deel als overprikkelend ervaren worden. In het volgende blog meer over de taken die HSP als overprikkelend ervaren.
Wat nu? Wat moet ik nu? Ik voel me compleet opgebrand, misschien wel burn-out, door de middelbare school en pogingen om een studie te doen. OK, ik heb ook PTSS (deels door schooltrauma), maar ik liep dus op school al vast door alle prikkels, lange dagen en werkdruk. Ik ging door al die stress slechter slapen omdat ik uren nodig had om bij te komen. Ik heb het idee dat ik nog steeds niet hersteld ben van die jaren aan stress. Nu loop ik continu tegen mijn grenzen aan. Het lijkt zelfs alsof ik nooit helemaal herstel en mijn grenzen steeds lager worden. Ik ben bang dat ik uiteindelijk langdurig in de bijstand (=chronische armoede) ga belanden. Zo erg is het. HSP is echter geen diagnose dus ik word niet geholpen. Wat moet ik doen?!
Een verhelderend verhaal.
Telefoontjes krijgen voelt vaak als veel gezeur.
Geluid is heel herkenbaar als storend( ook voor collega’s die niet HSP zijn).
Ga aub door met deze waardevolle bijdragen.
Dat zal ik zeker doen. Er is nog een taboe te doorbreken. Dank voor je compliment.
Goed om dit te lezen!