Het is tien uur in de ochtend op een doorsnee kantoor ergens in het land. Zoals elke maandagochtend hebben collega’s zich verzameld in de vergaderruimte voor hun wekelijkse werkoverleg. Naast elkaar gezeten in een halve kring zijn alle ogen gericht op de collega voorin de zaal. Vol verve heeft zij zojuist haar plan gepresenteerd hoe zij denkt dat het eerstvolgende project aangepakt dient te worden. Met haar handen in haar zij en een glinstering in haar ogen beantwoordt ze zelfverzekerd de blik van haar collega’s. Uren heeft ze besteed aan het uitwerken van deze presentatie en ze weet zeker dat dit de manier is hoe ze het moeten aanpakken. De zaal blijft stil. Een aantal collega’s knikt instemmend op het juist gehoorde betoog. Anderen zwijgen en wachten af wat er verder gaat gebeuren. Behalve eentje. Ergens in de halve cirkel gaat een hand omhoog. Er is één collega die een aantal kritische vragen stelt. Het gezicht van de spreker voorin de zaal betrekt en ze slaakt een diepe zucht. Je ziet haar denken, “nee hè, zij weer…”.
Wie kent zo’n situatie niet? Een vergadering, een projectbespreking of welk ander overleg en altijd is daar die ene collega die precies de vinger op de zere plek weet te leggen. Degene die met kritische vragen komt. De persoon die, zoals het lijkt, altijd de moeilijke kant van dingen ziet. Ik herken het heel goed. Niet omdat ik die persoon ben die voor in de zaal haar plan presenteert. Nee, ik ben degene die regelmatig haar hand opsteekt en met de ‘lastige’ vragen komt. Ik ben, de ‘eigenwijze’ HSP’er.
Eigenwijs
Het wordt vaak gezegd van hoogsensitieve volwassenen en kinderen, dat ze eigenwijs zijn en zo’n duidelijke mening hebben. Hmm…ja, ik begrijp waarom je dat kan denken. De dingen die we zeggen kunnen heel direct overkomen. En we komen met opmerkingen en inzichten die jij echt niet zo ziet. Maar zijn die HSP’ers wel zo eigenwijs? Of zijn ze eerder eigen-wijs?
Kenmerken van hoogsensitieve werknemers
Ze bedoelen het niet zo verkeerd, met hun vragen en opmerkingen. Wat ze graag willen, en nastreven in hun leven, is dat ze graag het goede willen voor iedereen. Dat komt door een aantal kenmerken die bij hoogsensitieve personen horen:
- ze hebben een meer dan normaal rechtvaardigheidsgevoel
- ze streven altijd naar harmonie
- ze kunnen heel goed verbanden leggen, ook tussen zaken die anderen niet waarnemen
- ze zien alle details en ze zien het grote plaatje
- ze gunnen elk mens (en ook elk dier) het allerbeste en zetten zich daarvoor in
- met als gevolg dat ze diegene die een ander benadeelt daarop aanspreken
- ze zijn perfectionistisch
- ze hebben een sterk empathisch vermogen
- ze juichen dus net zo hard mee met de collega/vriend die ergens in slaagt en ze huilen ook net zo hard mee met de collega/vriend waarbij iets niet lukt
Wat ze eigenlijk proberen te doen met hun vragen en opmerkingen is de ander behoeden voor fouten en voor risico’s. Het heeft meestal niets te maken met wat zij zelf willen, wat ze doen of zeggen doen ze om een ander verder te helpen. Die ander kan ook het grote geheel zijn, zoals het team, de afdeling of het bedrijf in zijn geheel. Als een collega een plan presenteert dat nadelig is voor het team of voor het bedrijf, zal de hoogsensitieve collega dat zien en daarop reageren. Omdat ze het grote geheel willen beschermen. Hun reactie komt dus voort uit de eerder genoemde kenmerken die hun gedrag beïnvloeden en dat proces gebeurt vaak onbewust en ze hebben het zelf vaak niet door. Ook niet hoe direct het kan overkomen bij anderen en ook niet dat zij verbanden leggen die andere niet kunnen zien. Wat ze zeggen of doen klinkt misschien eigenwijs, maar ze bedoelen het uiteindelijk goed.
Andere kijk
Dus, beste collega die uren aan het plan heeft gewerkt; als jij een hoogsensitieve collega hebt die met kritische vragen komt en onvolkomenheden ontdekt in je plan, dan is de kans groot dat jouw plan op deze manier jouw doel niet gaat halen. Ik weet het, het is frustrerend. Want je hebt uren, zo niet dagen eraan gewerkt en je bent zo blij dat het klaar is. Maar zie het niet als kritiek of iemand die je naar beneden wil halen. Wees blij met die collega die je voor een fout wil behoeden. Zie het als een kans, als een mogelijkheid om je plan nóg beter te maken dan het al is. Door bijvoorbeeld te reageren als: “Dank je wel voor je opmerkingen. Ik heb alles 10x bekeken en doorgerekend maar deze optie niet gezien. Zullen we na het overleg even koffie gaan drinken. Ik ben benieuwd naar jouw kijk hier op.”
Uitproberen
Maar, niet zo snel hoogsensitieve collega. Dat jij ziet dat er onvolkomenheden zitten in dit plan, betekent niet dat het plan helemaal kansloos is. Ik weet het, je wilt zo graag helpen. Maar weet je nog, toen jij klein was en je leerde lopen? Hoe vaak jij mocht vallen en weer op staan om uiteindelijk te blijven staan? Dat geldt in zekere zin ook voor de mensen om jou heen. Elk mens leert het meeste van dingen zelf te doen. Van uitproberen, onderweg vallen, opstaan, nieuwe kennis ontwikkelen en daarmee je weg bij te stellen. Dat geldt ook voor die collega met dat plan.
Het is een hele mooie kwaliteit om zoveel te zien, te weten en te voelen. Maar het betekent niet dat jij, omdat jij dat allemaal ziet, ook verantwoordelijk bent voor je omgeving. Ten eerste, het is een veel te zware last die je jezelf geeft. En ten tweede, maar misschien wel vooral, je ontneemt je medemens een kans om te groeien.
Empathie
Wat je wel kunt doen? Maak gebruik van je andere sterk ontwikkelde kwaliteit, je empathisch vermogen. Je kunt zo goed zien en voelen waar die ander is en wat hij of zij doormaakt. Voel welke open vragen je op die momenten kunt stellen zodat de ander zijn of haar eigen antwoorden kan vinden. En als het lukt, dan heb je ook je doel bereikt om de ander te helpen. En lukt het niet, laat het dan los. Blijf niet duwen. En gun de ander de vrijheid om het zelf te ontdekken.
Elk team, elke vorm van verbinding tussen mensen heeft een combinatie van verschillende kwaliteiten nodig. Een combinatie die elkaar complementeert. En die elkaar respecteert. Maak gebruik van elkaars kwaliteiten om jullie plan, je team, jullie bedrijf een stap verder te helpen.
En dan is eigenwijs misschien meer eigen-wijs. Door met je eigenheid je wijsheid te gebruiken.
Veel plezier samen.
- De woorden ‘zij’ en ‘haar’ kun je een-op-een vervangen door ‘hij’ en ‘hem’. Er zijn net zoveel mannen als vrouwen hoogsensitief.
Dat is ook erg lastig. Bedenk echter dat Resultaat = Kwaliteit x Acceptatie.
Dus Choose your battles en kies soms voor de wat minder efficiente oplossing, waarbij je wel draagvlak krijgt en het management met je mee krijgt.
Je kunt de risico’s wel in kaart brengen, zodat je zeker weet dat het management wel bewust een andere keuze maakt.
Verder heb ik zelf wel ondervonden dat quick wins vaak motiverender werken dan alsmaar voor de beste oplossing gaan als die oplossing te lang duurt.
Je loopt kans dat de stekker uit je project wordt getrokken omdat men het vertrouwen verliest bij te lang het ultieme doel nastreven. Quick wins zorgen weer voor een tijdelijke oppepper en mogelijk extra budget om je project verder te kunne afronden.
Dank je projectmanager, voor je reactie.
Ik ben het met je eens, kleine stappen vinden die wel haalbaar zijn kan helpen om toch iets met je ideeen te kunnen doen. Dat kan vertrouwen kweken om toch ook voor de andere ideeen te gaan. En geeft jezelf ook moed en motivatie om verder te gaan.
Toch ben ik altijd wel benieuwd waarom men op de rem stapt. Vaak wordt dat gevoed door angst ergens voor. Het kan helpen om met open vragen daarachter te komen. Niet om de angst onderuit te halen en zeggen dat die niets voorstelt. Hun angst is er om een reden. Maar de antwoorden op die vragen kunnen je helpen om je plan zodanig uit te breiden dat die angst minder kan worden. Soms ziet de een beren op de weg en denkt dat een medewerker of afdeling om die reden het niet zou kunnen, terwijl die beren voor de medewerker of afdeling niets voorstellen.
En soms, wil men gewoon liever geen risico’s lopen en niet veranderen. Dat kan ook. Kleine stapjes… 🙂 Veel succes!
Bij mij zijn de rollen omgekeerd: In mijn rol als projectleider en consultant bij een hoger onderwijsinstelling ben ik vaak degene die voor de groep staat en het ‘perfecte plan’ presenteert aan o.a. managers. Ik schets ontwikkelingen, zie (opkomende) behoeften, leg verbanden, signaleer kansen voor de organisatie en stel een strategie voor. Maar vaak zijn het dan juist de managers die op de rem trappen (terwijl de werkvloer mijn analyses vaak ondersteunt), omdat ze andere doelen nastreven (verregaande efficientie ipv echte dienstverlening), genoegen nemen met dweil-oplossingen ipv oorzaakbestrijding, allerlei risico’s zien die nu eenmaal bij vernieuwing horen, en willen wachten tot het onderwijs zelf met een vraag komt ipv daarop vroegtijdig in te springen (onderwijsmensen realiseren zich vaak niet eens dat ze ons bepaalde vragen kunnen stellen). Dan krijg ik geen draagvlak en kan mijn idee niet of slechts halfslachtig / symptoombestrijdend uitvoeren.
Dat vind ìk ingewikkeld 😉
Hi Cynthia,
Dank je wel voor je reactie.
Wat je schetst klinkt ook best lastig. Je hebt veel nagedacht en veel werk gestopt in het uitwerken van je ideeen en dan is het vervelend als je die energie niet verder kan inzetten. Zeker als je ziet dat er kansen liggen en je de organisatie verder kunt helpen.
Het eerste wat in mij opkomt bij het lezen van je verhaal is de vraag ‘waar zijn zij bang voor dat er kan gebeuren of mis kan gaan?’ Misschien kun je door open vragen stellen erachter komen welke risico’s zij zien. En deze verder onderbouwen om ze meer vertrouwen in het plan te geven. Het kan ook zijn dat er zoveel angst voor verandering is of voor vragen/kritiek van de leiding daarboven/of anderen dat men elke verandering niet aandurft. En pas een stap durft te zetten als die van bovenaf wordt aangegeven. Dat maakt het extra lastig als jij wel de kansen ziet en wel vooruit wilt. Kleine stapjes helpen dan, net zoals wat in de andere reactie wordt beschreven. Kijken wat wel mogelijk is, waar wel draagvlak voor te krijgen is en laten zien dat dat werkt. Het geeft anderen wellicht vertrouwen om ook voor je andere en wellicht volgende ideeen te gaan. En even belangrijk, het houdt jou gemotiveerd in je werk. Succes!