Door: Dree Andrea
Achter het overspoeld raken door emoties van anderen, een ervaring die HSP’s en empaten zeker zullen herkennen en die hen vaak veel energie kost, schuilt de kwaliteit empathie. ‘Waarom compliceert een mooie en positieve eigenschap mijn leven?’ vroeg ik me af. En ik ontdekte iets waar, als het gaat om hoogsensitiviteit, nog niet vaak aandacht aan besteed wordt. Dat is het feit dat ons persoonlijke energieveld zich (onbewust) met de energievelden van anderen vermengt. Overprikkeling kan hierdoor stagneren of verergeren. Je eigen energieveld leren (her)kennen en rekening gaan houden met waar je zit op het empathisch spectrum kan oplossingen bieden.
Het Empatisch Spectrum
Dit is een serie van zes blogs getiteld Het Empatisch Spectrum over de relatie tussen energie en empathie. Wat ik daarover leerde maakte mij duidelijk wat ik moest doen om zelf, bewust, volledig bij mijn eigen energie terug te komen en blijven. Onder andere mijn vermoeidheid bleek verband te houden met deze ‘energetische verwarring’ en verdween. De opgedane kennis in praktijk brengen bij de aanvang van de begeleiding van hoogsensitieve kinderen gaf me al een aantal keren een waardevol inzicht in het hoe en waarom van hun voorheen ‘onverklaarbare’ gedrag.
Inleven of beleven? Onbewust de energie van anderen absorberen
Eerst even de definitie van empathie. Empathie is het vermogen van een persoon om zich in de gedachten- en belevingswereld van anderen te kunnen inleven. Iemand die over veel empathie beschikt wordt empathisch genoemd. Hij of zij is invoelend en begrijpend en kan zich verplaatsen in de situatie van de ander. Dat is een eigenschap waarvan je in de eerste instantie zou verwachten dat deze alleen maar positieve ervaringen oplevert. Maar voor zeer gevoelige personen kan dat anders uitpakken.
Een hoogsensitief persoon, of HSP, is iemand die ook letterlijk zeer gevoelig is voor bepaalde mensen, situaties, sferen, voedingsmiddelen, materialen etc. Wanneer HSP’s deze zaken uit de weg, of er beter mee om leren gaan, gaat het meestal meteen een stuk beter met hen, of zijn hun ongemakken zelfs verdwenen. De empaat voelt echter zo diep dat hij of zij de energie van andere mensen absorbeert. Wanneer dit onbewust gebeurt kan er na verloop van tijd zoveel emotionele, mentale en soms zelfs fysieke energie van anderen geabsorbeerd zijn, dat de empaat of zeer empathische HSP moeite heeft om vast te stellen waar zijn of haar eigen energieveld ‘eindigt’ en dat van andere mensen ‘begint’.
Als je je totaal niet bewust bent van het feit dat dit proces bij je gaande is, kun je langzaam maar zeker verward raken, ‘binnenste buiten’ gaan leven, of je eigen identiteit zelfs voor een deel of volledig kwijtraken. Het is mogelijk dat mensen bij wie de ‘diagnose’ HSP wordt gesteld maar die empaat of een zeer empathische HSP (intens denkende voeler) zijn, bij wie deze subtiele verschillen niet geadresseerd worden, geen oplossingen voor hun problemen vinden tijdens een HSP-begeleiding. Soms krijgen zij zelfs ten onrechte te horen dat ze bijvoorbeeld een depressie of een psychisch probleem zouden hebben.
Wat is ‘het empathisch spectrum’?
Als je over bovenstaande verschillen denkt in termen van een ‘empathisch spectrum’, bevinden empaten (2% van de bevolking) zich aan het verre einde van dat spectrum met de HSP’s (20% van de bevolking) direct naast zich. Mensen met een sterke empathie die geen HSP of empaat zijn, bevinden zich in het midden. Narcisten, sociopaten en psychopaten die ‘empathisch-deficiënte stoornissen’ hebben, bevinden zich helemaal aan het andere einde. Iedere empaat is hoogsensitief, maar niet iedere HSP is empaat. Een struikelblok voor empaten en zeer empathische HSP’s kan zijn, dat zij zich (onbewust) tot hun tegenpolen aangetrokken voelen en in relaties met narcistische persoonlijkheden verzeild raken, hetgeen hun eigen situatie compliceert.
Onbewust in de huid van een ander kruipen
Misschien ben je wel al bekend met spiegelneuronen. Dat zijn neuronen die onder andere reageren op de waargenomen acties van anderen. Soms kopiëren we ongemerkt het gedrag van iemand anders in onze buitenwereld. Als zeer empathisch persoon heb je als het ware een antenne uitstaan die ook bijzonder gevoelig is voor de niet tastbare, ‘onzichtbare’ energie om je heen. Er komt meer informatie binnen, en bovendien verwerk je die intenser dan de gemiddelde persoon. Daarom kan het voorkomen dat je, naast de gemoedstoestanden van mensen die zich uiten in jouw bijzijn, ook hun onbewuste emotionele of mentale ongemakken ervaart. Omdat je je sterk inleeft in anderen, is het mogelijk dat je in zo’n situatie ongemerkt een beetje die ander wordt. Hierdoor verandert je eigen binnenwereld.
Wanneer bovenstaande, onbewust geabsorbeerde energie van anderen deel van je eigen energieveld uit is gaan maken is het niet onwaarschijnlijk dat je, als ware je een kameleon, de emotionele gemoedstoestand, mentale verwarring of soms zelfs fysieke pijn van anderen aanneemt. Je kan dan (heftig) gaan reageren op emoties, gedachten en stemmingen die achteraf gezien helemaal niet van jezelf blijken te zijn. Je raakt jezelf dus voor een deel of helemaal kwijt.
Blokkade
Het goeie nieuws is dat je dit kunt leren voorkomen. Het is belangrijk om tijdens dat leerproces de antwoorden op de volgende vragen te vinden: Welke energie is van jou en welke van anderen in je omgeving? Wat voel of denk je dat verband houdt met eigen recente of directe ervaringen, en welke energie in jou komt voort uit je (ongeadresseerde) verleden, of misschien zelfs wel dat van je (voor)ouders? Vaak blijven de oorzaken van de emotionele, mentale en fysieke klachten van de empaat of zeer empathische HSP verborgen totdat ze inzicht in het bovenstaande verkrijgen. Dat moment is vaak het einde van een (energetische) blokkade. En het begin van het oplossen van problemen die voorheen onoverkomelijk leken.
Wanneer je het antwoord op deze vragen vindt kun je, langzaam maar zeker, de ‘onzichtbare medebewoners’ en ‘onaangekondigde gasten’ in jouw eigen energieveld traceren en ze buiten gaan houden. Hoe beter je jezelf en je eigen achtergrond leert kennen (je binnenwereld), hoe eerder je bij nieuwe energie herkent wat van jezelf, en wat van anderen is (je buitenwereld). Het kan zijn dat je ontdekt dat je in het verleden vaak onbewust reageerde op problemen van anderen en je hun ongemakken letterlijk eigen maakte. Die problemen misschien zelfs probeerde op te lossen, wat natuurlijk een onmogelijke zaak is en logischerwijs veel energie kost.
Grenzen
Natuurlijk zal je als HSP of empaat altijd meer op blijven pikken dan de gemiddelde persoon. Het bewust leren herkennen van die binnenkomende energie van andere mensen, situaties waar je (onverwachts) in terecht komt, en zelfs van bepaalde locaties die een specifieke sfeer kunnen hebben die op jou van invloed is, kan je enorm helpen. Je kunt dan vervolgens bewust (energetische) grenzen gaan stellen.
Om even bij de metafoor van een antenne en een ouderwetse radio te blijven, het doel van dit leerproces is de onafgebroken heldere ontvangst van jouw eigen zender. Dat betekent namelijk het einde van de ‘energetische ruis’, die vooral bij hoogsensitieve mensen verwarring en vermoeidheid kan veroorzaken. De opgedane (zelf)kennis helpt je om, elke keer wanneer dat weer even nodig blijkt, met de draaiknop jouw station opnieuw zuiver af te regelen. Langzaam maar zeker leer je steeds beter ‘energie navigeren’, zodat je uiteindelijk uitsluitend je eigen emotionele en mentale energie in je fysieke lichaam kan gronden.
DREE ANDREA (1964) had tien jaar geleden nog nooit van de woorden empaat en hoogsensitief gehoord. Ze had geen idee waarom ze plotseling door uitputting en verwarring overmand werd. Een onverwachte ontdekkingsreis, van studeren met de sjamanen in Peru en een opleiding bij het Natural Gourmet Institute for Health and Healing in New York tot haar in 2018 voltooide training ‘Begrijp en Begeleid kinderen met hoogsensitiviteit’ bij Esther Bergsma volgde. De opgedane ervaringen gaven haar inzicht in de relatie tussen het persoonlijke energieveld en ons empathisch vermogen. Dree hervond balans en positieve energie door haar nieuwe kennis in praktijk te brengen. Inmiddels combineert ze eerdere werkzaamheden als filmmaker, schrijver, illustrator, chef en keramiste met het coachen van ‘anders’ gevoelige kinderen en volwassenen. Zie ook haar website.
De blogs in deze serie, die gedetailleerder ingaan op een aantal van de bovengenoemde aspecten:
Deel 2. Het spons en kameleon effect: hoe weer uit de huid van een ander te kruipen.
Deel 3. Leer je energieveld kennen: Empathie en je vijf energie lichamen.
Deel 4. Binnenstebuiten leven: Je empathisch vermogen en je eigen identiteit bewaren.
Deel 5. Onverklaarbare angsten en angststoornissen: Wat hebben ze met empathie te maken?
Deel 6. ‘Opposites attract’: De empathische persoonlijkheid en de narcist of psychopaat.
Hoi hoi, zeer informatief artikel over Empaten en empathische Hsp’s. Wanneer verschijnen de andere blogs over dit thema zoals onderaan staat weergegeven? Groetjes, Esperanza
Hi Esperanza,
Fijn om je reactie te lezen. Deel 2 en 3 staan reeds op de site, 4 t/m 6 volgen spoedig. Groetjes, Dree : )