Het algemene beeld van hoogsensitieve personen is dat zij stil, terughoudend en verlegen zijn. Dat dit beeld eenzijdig is, wordt gelukkig steeds meer bekend. Ook een hoogsensitief persoon kan actief, spontaan en op zoek naar spannende belevenissen zijn. Daarvoor worden de termen extravert, sensatiezoeker (HSS) en strong willed voor gebruikt.

Misverstand
Vaak worden de eigenschappen Extraversie, Sensatiezoekend (High Sensation Seeker – HSS) en Strong willed echter op één hoop gegooid. Zo ontstaat de indruk dat er twee groepen hoogsensitieve mensen zijn: de introverte, stille, meegaande hsp en de extraverte, sensatiezoekende die weet wat hij wil. Om dat te onderbouwen wordt naar Elaine Aron verwezen. Onterecht.

Aron schrijft in “Hoogsensitieve Personen & Psychotherapie”: “Het kan lijken alsof alle sensatiezoekers extraverte mensen zijn en er geen verschillen tussen hen bestaan. […..] Introverte sensatiezoekers hebben gekozen voor een strategie om nieuwe ervaringen niet te zoeken via contact met andere mensen (wat in de ogen van een sensitieve persoon te prikkelend of te gevaarlijk kan zijn), maar via bijzondere emotionele ervaringen en verkenningen […]. Of ze ondernemen opwindende activiteiten alleen of met één goede vriend.”[1]

Niet hetzelfde
Ook een introvert persoon kan dus sensatiezoeker zijn. En lang niet elk extravert persoon is sensatiezoeker of strong-willed. De drie eigenschappen komen misschien vaak in combinatie voor, maar ze zijn niet hetzelfde. Door deze eigenschappen van elkaar te onderscheiden, krijg je een beter inzicht in je karakter. Bovendien helpt het je jouw reacties in bepaalde situaties te begrijpen.

Extraversie en introversie
In het dagelijks spraakgebruik verwijst de term extravert naar mensen die makkelijk sociale contacten leggen, graag in de belangstelling staan en energiek zijn. Introvert noemen we mensen die verlegen zijn. Dit is echter niet de definitie zoals die in de psychologie gebruikt wordt.

In de psychologie wordt het verschil tussen introversie en extraversie beschreven als verschil in oriëntatie.[2] Een introvert persoon is gericht op zijn innerlijke belevingswereld; zijn gedachten en gevoelens. Hij krijgt nieuwe energie door zich af te zonderen. Een extravert persoon is gericht op de buitenwereld en andere mensen. Hij krijgt energie uit de interactie met anderen. Extraverte mensen zoeken anderen op om zich op te laden. Introverte mensen mijden juist anderen als ze moe zijn.

Voor de meeste mensen geldt dat ze in sommige situaties meer introvert zijn en in andere situaties meer extravert. Mensen zijn dus niet altijd introvert of altijd extravert. Toch herkennen veel mensen wel de voorkeur voor opladen in gezelschap van anderen of juist alleen.

De meeste hsp zijn introvert
Van de hoogsensitieve mensen is ongeveer 30% extravert. Terwijl van alle mensen ongeveer 66% extravert is. De combinatie hoogsensitiviteit en extraversie is lastig, omdat de sociale prikkels die je nodig hebt, je ook uitputten. Extraverte mensen zoeken sociale prikkeling en niet per se prikkels op zich (zoals sensatiezoekers).

70% van de hoogsensitieve mensen is introvert. Zij laden zich op als ze alleen zijn. De combinatie is lastig omdat het terughoudendheid versterkt, zowel in nieuwe situaties als bij sociale contacten.

Sensatiezoeker of HSS
De eigenschap sensatiezucht is het zoeken van nieuwe, gevarieerde, complexe en intense sensaties en ervaringen en de bereidheid om daarvoor risico te nemen.[3] Mensen met een hoge sensatiezucht (ook wel spanningsbehoefte genoemd, of in het Engels High Sensation Seeking- HSS) willen steeds nieuwe ervaringen opdoen. Dat maakt dopamine vrij dat hen een prettig gevoel geeft.

Ook hoogsensitieve personen kunnen sensatiezoekers zijn. Dat klinkt misschien vreemd, maar het zijn verschillende zenuwbanen die deze eigenschappen aansturen.^[4] Hoogsensitiviteit is vooral het verwerken van informatie voordat tot actie wordt overgegaan. Het tegenovergestelde van hoogsensitiviteit is dus impulsiviteit.^[5] En niet het opzoeken van sensaties oftewel prikkels.

Van rennen naar stilstaan
Hoogsensitieve sensatiezoekende personen (ook wel HSP/HSS genoemd) houden wel van uitdagende activiteiten, maar bestuderen de activiteit van te voren om risico’s uit te sluiten. De combinatie van deze eigenschappen kan lastig zijn. Het sensatiezoekende systeem wil het liefst direct op nieuwe mensen en situaties afstappen, terwijl het hoogsensitieve systeem liever rust neemt om alle informatie te verwerken.

Extraverte hoogsensitieve sensatiezoekers doen graag nieuwe dingen, willen avonturen beleven, uitdagingen aangaan, risico’s opzoeken en het liefst samen met hun vrienden. Door hun hoogsensitieve karakter hebben ze echter ook behoefte aan rust. Vrienden begrijpen niet altijd waarom ze het ene moment vol leven en energie zitten en het volgende moment niets meer willen.

Introverte hoogsensitieve sensatiezoekers zoeken hun spanningsmomenten alleen; bijvoorbeeld door in nieuwe studie-onderwerpen te duiken, door kunst te maken, meditaties of door alleen op pad te gaan in onbekend gebied. Als ze iets samen doen met anderen is het met één of enkele goede vrienden. Bijvoorbeeld door nieuwe hobby’s uit te proberen, verre reizen te maken of andere grensverleggende dingen.

Strong willed
Als je strong willed bent, dan heb je een sterk innerlijk kompas. Je weet wat je wel en niet wilt en wat je moreel wel en niet goed vindt. Mensen die strong willed zijn doen niet zomaar wat een ander zegt, pas als ze de noodzaak zien. Ze kunnen hun mening krachtig onder woorden brengen. Deze eigenschap is nog niet zo veelvuldig onderzocht. Het tegenovergestelde van deze eigenschap is, zo vermoed ik, meegaand zijn. Je mee laten voeren door de beslissingen van anderen. Alles wel prima vinden. Hoogsensitieve mensen zijn met hun gerichtheid op anderen en hun behoefte aan harmonie eerder meegaand te noemen. Hoogsensitieve mensen die ook strong willed zijn ervaren vaak een innerlijke strijd. Ze voelen dat ze iets op een bepaalde manier willen, maar kunnen zich ook goed inleven in de belangen van anderen. De eigen wil neemt vaak de overhand, maar het inzicht in de ander resulteert soms in schuldgevoelens. Ondanks de stoere buitenkant kunnen deze mensen dan ook zeer kritisch op zichzelf zijn.

Als je strong willed bent, hsp en extravert, zal je heel makkelijk en duidelijk uitkomen voor je standpunten. Je bent ook een leider, doordat je mensen mee kunt nemen in je zienswijze. Je inlevingsvermogen helpt je bij het overtuigen, maar zorgt er ook voor dat je je af en toe rot voelt voor je drammerigheid.

Ben je introvert, hsp en strong willed dan doe je je zin, zonder daarbij anderen per se te willen overtuigen. Dat maakt je voor anderen vaak wat ongrijpbaar. Je houdt niet van de confrontatie, dus probeert in harmonie toch te doen wat je zelf wilt.

Extravert, sensatiezoeker, strong-willed en hoogsensitief
En als je dan toch alle karaktertrekken tegelijkertijd hebt? Op basis van de gegevens van 720 hoogsensitieve kinderen, lijkt slechts 4% van de hsk deze combinatie te hebben. Zij zijn gericht op sociale prikkels en nieuwe uitdagingen, hebben een duidelijk idee hoe ze die willen beleven en laten zich niet makkelijk ompraten. Ze zijn tegelijkertijd regelmatig sterk overprikkeld, maar zo snel het weer wat beter gaat, storten ze zich meteen weer overal in. Ze voelen zich prettig in een groep en mensen zien hen als een natuurlijke leider, maar ook als wispelturig en vurig.

Maak onderscheid
Aron schrijft over lastige hoogsensitieve kinderen: “Bepaalde combinaties van eigenschappen zijn gewoon erg moeilijk.”[6] Zij noemt een hoog niveau van activiteit, intensiteit van emotionele expressie, een gering concentratievermogen en gering aanpassingsvermogen. Weer andere eigenschappen dus. Dit maakt duidelijk dat iedereen uniek is, door zijn specifieke combinatie van eigenschappen en karaktertrekken. Inzicht in die verschillen, helpt hoogsensitieve mannen en vrouwen zichzelf beter te begrijpen. En ouders om hun hoogsensitieve kind beter te begeleiden. In het boek “Hoogsensitieve kinderen” lees je hier meer over.

Verwijzingen:

[1] Aron, E. (2010), Hoog sensitieve personen & psychotherapie, De Arbeiderspers, Amsterdam.

[2] Schultz, D. en S. Schultz (2009), Theories of Personality, Wadsworth, Cengage Learning.

[3] Schultz, D. en S. Schultz (2009), Theories of Personality, Wadsworth/Cengage Learning.

[4] Aron, E. (2010), Hoog sensitieve personen & psychotherapie, De Arbeiderspers, Amsterdam.

[5] Idem, p. 42.

[6] Aron, E. (2012), Het Hoog Sensitieve Kind, De Arbeiderspers, Utrecht.

Please follow and like us: