Ik gaf laatst een presentatie over HSP en toen zei iemand uit het publiek “Ik vind dit helemaal niks, dat denken in hokjes. Iedereen is gewoon uniek en hokjes werken vooroordelen in de hand”. O, dacht ik en voelde mezelf een beetje in de verdediging schieten. Want eigenlijk was ik het wel met haar eens en sta ik daar toch zelf het hokje HSP te promoten en te benadrukken. Wat vind ik daar eigenlijk van?
Gelijk
Ik dacht terug aan een ander gesprek van een tijdje geleden. Toen was ik ook aan het uitleggen wat hoogsensitiviteit is. Ze zei: ”Ik geloof niet in hokjes, iedereen is voor mij gelijk”. Maar dat was de kwestie ook helemaal niet. Waarom kan ‘hokje’ en ‘gelijk’ niet in een zin? Wat zegt dat over degene die dat vindt?
Herkenning
Ik vind in hokjes denken om te oordelen ook niet fijn maar ik weet nog heel goed hoe blij ik was met het hokje HSP toen ik het tegenkwam en mezelf erin herkende. Een feest van herkenning zelfs! Ik ben niet alleen. Er zijn meer mensen zoals ik. Ik stel me niet aan, het is echt ‘ iets’. Er is over geschreven en onderzoek naar gedaan. We zijn met zo’n 15-20% best ’n groot hok. Ik vind het heerlijk om andere hokjesgenoten tegen te komen en elkaar te herkennen. En dingen te zeggen als: “Tjee, wat ’n lawaai hier. Ook zo’n last van? Echt ’n HSP dingetje”. Dat schept een band.
Structuur
En ik pas in zoveel hokjes: het hokje vrouw, hokje blond, hokje klein, hokje ‘of a certain age‘ etc. Is daar wat mis mee ? Helemaal niet. Het is lekker duidelijk juist. In de bestekbak is het ook lekker overzichtelijk als de vorken bij de vorken liggen en de messen bij de messen. Je vindt makkelijk iets terug. Lekker structuur en overzicht. Zelfs de mensen die niet in hokjes geloven denken in hokjes. Dat is nu eenmaal onze natuur. In de oertijd was het heel goed om zo te denken om te overleven: ‘hoort deze bij onze stam of bij de kannibalen?’ bijvoorbeeld. ‘Is dit een tamme hond of een gevaarlijke wolf?’ (nog steeds bruikbaar trouwens).
Man/vrouw
Het eerste hokje wat iedereen meteen toepast is man- vrouw. Vandaar meteen je verwarring als dat niet duidelijk is. Je kunt dat hartstikke ontkennen maar je doet het ongewild toch. En dat is ok. Daar hoeft helemaal geen oordeel bij te zitten. Gewoon man of vrouw. Oordelen wordt ’t pas als je er mooie of lelijke, arme of rijke, leuke of stomme aan die man of vrouw vastplakt. Want waar het kwalijk wordt is wanneer hokjes (en daar ben ik het eens met de kritische dame in mijn publiek) over vooroordelen gaan. Het hokje vrouw en niet kunnen inparkeren bijvoorbeeld slaat nergens op en is niet eens waar. Het hokje bouwvakker en ongevoelige hork trouwens ook. En het wordt al helemaal eng bij hokjes Moslim dus terrorist . Mensen zijn meer dan dat ene hokje. Sterker nog, je past in zoveel verschillende hokjes en bij iedereen in een andere samenstelling dat je daar dus weer lekker uniek van wordt.
Excuushokje
Wat ik vervelende hokjes vind, zijn excuushokjes zoals: ‘ik ben hoogsensitief en heb dus geen sociaal leven’ of ‘ik ben boven de 50 en dan ga ik niet meer aan een opleiding beginnen (laat staan een eigen bedrijf)”. De overbekende ‘ik ben voor een dubbeltje geboren en word nooit een kwartje’. En wat dacht je van ‘hoogopgeleide vrouwen boven de 40 komen niet meer aan een man’ of ‘ik ben zo gevoelig, niemand begrijpt me’. Lekker makkelijk om je zo’n hokje toe te eigenen. Dan hoef je niks. Het ligt al vast want tja, je zit in een hokje waarin iederéen hetzelfde is. Wordt ’n soort slachtofferhokje. Dan gaat het dus voorbij aan de nuttigheid zoals herkenning en daardoor zelfinzicht. Dan krijgt je hok tralies en gaat belemmerend werken. Wordt het ‘n beetje benauwd daar met z’n allen.
Realisme
Sleutel: bewustwording en jezelf in de ogen durven kijken om te ontdekken of je in een excuushokje zit. Dat brengt namelijk niks. Het kan heel comfortabel voelen vooral als er ook nog een Facebookgroep voor is waarin je elkaar met z’n allen lekker kunt gaan zitten bevestigen dat het zo ellendig met jullie gesteld is in dat hokje. Tuurlijk is een beetje zwelgend zelfmedelijden op z’n tijd best lekker en kan ook functioneel zijn. Je bent even wat minder streng voor jezelf. Maar geef niet de schuld aan het hokje! Blijf realistisch.
HSP
Dus ga voor de functionele hokjes waar je wat aan hebt! Het hokje ‘ krachtige vrouwen’, ‘ HSP’s die hun mannetje staan’, ‘ stoere mannen die graag knuffels uitdelen’.
Dus laten we hokjes vooral gebruiken waar ze nuttig voor zijn: duidelijkheid en begrip. Dan laten we de enge vooroordelen weg en stappen we vanzelf uit het hokje van ‘mensen die niet van hokjes houden’.
Anouk Philips is vaste blogger.
