Hoe ervaren hoogsensitieve mensen hun eigenschap? Zien ze het als voordeel en welke talenten waarderen ze dan vooral? Omdat hier nog weinig informatie over is, onderzochten we in maart 2021 de mooie kanten van hoogsensitiviteit. Ruim 1800 mensen namen deel. Het boek “Gelukkig Hoogsensitief – Geniet van je HSP-talenten” doet verslag van de resultaten. In dit blog deel ik de belangrijkste bevindingen over het herkennen van talenten, waarvan een deel nog niet eerder gepubliceerd is.

Kenmerken deelnemers

We deden een oproep waarin we vroegen of hooggevoelige mensen hun ervaringen met hun HSP-talenten wilden delen. In totaal vulden 1811 mensen de vragenlijst in. Daarvan zijn 1660 vrouw, 148 man en 3 non-binair. De meeste deelnemers zijn tussen de 41 en 50 jaar oud (35%; zie onderstaande tabel). Negen deelnemers zijn jonger dan 18 jaar en 143 ouder dan 60 jaar (8%).

We vroegen ook hoe lang ze al weten dat ze hoogsensitief zijn. Een kenmerk dat sterk van invloed blijkt te zijn op het ervaren van je HSP-talenten (zie verderop).

Ongeveer een vijfde (19%) weet minder dan een jaar dat hij/zij hoogsensitief is. Honderdzesentwintig deelnemers (7%) zelfs minder dan 6 maanden. Ruim een kwart (27%) weet het tussen de één en drie jaar. Een derde (33%) tussen de drie en tien jaar en 21% weet langer dan tien jaar dat hij of zij HSP is.

HSP-talenten

Een belangrijk deel van het onderzoek ging over de vraag welke talenten hoogsensitieve mensen hebben en hoe ze die inzetten. Uit de werking van het hoogsensitieve brein komt een twaalftal kerntalenten voort. Die talenten liggen HSP van nature goed. Niet iedereen heeft die talenten echter kunnen ontwikkelen. Bijvoorbeeld omdat de mensen uit hun omgeving vaak negatieve feedback geven (op dat gedrag) of omdat de omstandigheden op dat moment niet geschikt waren.

De talenten die HSP het vaakst herkennen zijn verantwoordelijkheidsgevoel, empathie, zelfreflectie en zorgzaamheid. In het boek Gelukkig Hoogsensitief staan de cijfers van alle twaalf kerntalenten. Daarin vind je ook de gegevens over het profijt dat HSP van elk talent per levensgebied ervaart. Zo vinden ze op het gebied van werk bijvoorbeeld verantwoordelijkheidsgevoel het fijnst, terwijl HSP voor relaties zorgzaamheid het vaakst noemen. In het boek staan – ter inspiratie – honderden citaten van hoogsensitieve personen over hoe zij de diverse talenten inzetten.

Overige eigenschappen

In dit onderzoek hebben we ook gevraagd naar de behoefte aan rust en aan nieuwe uitdagingen.

Hoogsensitieve mensen verschillen in de mate waarin ze voorspelbaarheid of juist uitdagingen willen hebben (zie de tabel). Een ruime meerderheid (63%) heeft behoefte aan rustige en voorspelbare dagen, terwijl één op de vijf (19%) van de HSP dat juist helemaal niet te wil. De helft van de HSP (54%) heeft vaak behoefte aan nieuwe uitdagingen. Een kwart (26%) zegt daar helemaal geen behoefte aan te hebben. Twee op de vijf (39%) HSP zegt zich snel te vervelen, terwijl de helft (47%) dat absoluut niet herkent. Rustmomenten hebben ze vrijwel allemaal nodig. Slechts 7% herkent die laatste stelling niet.

Stellingen 2 en 3 staan niet los van elkaar. Mensen die zich snel vervelen hebben ook vaker behoefte aan nieuwe uitdagingen; daar zit een sterke samenhang tussen. De mensen die deze twee elementen sterk ervaren noemen we High Sensation Seekers (HSS). Zij hebben sensaties (nieuwe ervaringen) nodig om zich goed te voelen en raken snel verveeld. Ze scoren relatief lager op de stelling “rustige en voorspelbare dagen” maar de helft van hen geeft wel aan beter te functioneren met ‘veel rustmomenten’ (hoewel een stuk minder dan 82% van de gemiddelde HSP). Voor hoogsensitieve HSS is de balans tussen activiteiten en rust vaak lastiger te vinden.

Hoogsensitieve HSS

De ‘gemiddelde’ hoogsensitieve persoon herkent HSP-talenten anders dan de hoogsensitieve HSS. HSP die zich snel vervelen, herkennen vaker de talenten creatief denken (82% tegenover 74% van alle HSP) en zelfreflectie (90% tegenover 85% van alle HSP).

Er zijn ook wat verschillen in de activiteiten waar de HSS erg van genieten. We vroegen namelijk aan alle deelnemers van welke activiteiten zij (heel) erg genieten.  De hoogsensitieve sensatiezoekers hebben meer behoefte aan nieuwe activiteiten en lijken meer en intenser te genieten van de actievere genietvormen. HSS genieten meer van: sociale contacten ( 65% vindt dat (heel) fijn versus 56% van alle HSP), seks ( 29% geniet daar heel veel van tegenover 15% van alle HSP), kunst maken (49%  tegenover 39%), sporten (54% versus 37%), vakantie (57% geniet daar heel veel van tegenover 42% van alle HSP), wandelen (53% versus 43%), schrijven (29% versus 19%) en koken (25% tegenover 17%).

Voordeel of nadeel

Niet iedereen ervaart hoogsensitiviteit op dezelfde manier. Zes op de tien (62%) ziet het (heel) sterk als een voordeel, terwijl het voor ongeveer 29% – een derde – (heel) sterk als nadeel voelt. Veertien procent had het liever niet gehad, terwijl ruim de helft (54%) er (heel) blij mee is.

Conclusies

Uit het onderzoek zijn wat voordeel/nadeel betreft, twee belangrijke conclusies te trekken:

1. HSP ervaren niet het één of het ander, maar voelen de beide waarden in wisselende sterkte
2. Er is een sterk verband tussen het herkennen van de eigen talenten en de beleving van hoogsensitiviteit als voordeel

1.Beide kanten van de medaille

Opvallend is dat van de mensen die hoogsensitiviteit heel sterk als nadeel ervaren (dat is 5% van alle HSP) 38% het óók als voordeel ervaart. Het één sluit het ander kennelijk niet uit. Van de HSP die het sterk als nadeel ervaren (dat is 24% van alle HSP), zegt 50% het als voordeel te ervaren. Beide waarden worden dus tegelijkertijd ervaren: de nadelen en de voordelen van de eigenschap zijn voor veel HSP afwisselend elke dag voelbaar.

Andersom is dat ook zo. Een deel van de mensen die hoogsensitiviteit als voordeel waardeert, ziet het ook als nadeel. Dat geldt voor 18% procent van die mensen. Het aantal mensen dat zegt ”ik had het liever niet gehad” is in zijn algemeenheid laag; slechts 14%. Opvallend genoeg is dit percentage onverwacht laag bij de mensen die het als nadeel ervaren. Ook al vinden sommige HSP het dus soms een nadeel, wil dit niet zeggen dat ze niet hoogsensitief zouden willen zijn.

Wat we vaak horen is dat het uitmaakt in welke omgeving je bent. In je werk ervaar je hooggevoeligheid misschien als nadeel, terwijl je het in je relatie als voordeel ervaart. Ook maakt het uit of je op enig moment overprikkeld bent of niet. In vriendschappen ben je misschien blij met je empathie, behalve als je de hele middag op een feest bent geweest. Dan raak je ervan uitgeput.

Het is voor de meeste HSP dus geen kwestie van goed of slecht, maar van uitzoeken hoe je het maximale uit je hoogsensitiviteit haalt. En dat verschilt per persoon

2. Relatie tussen bewust zijn van HSP-talenten en hoogsensitiviteit als voordeel ervaren

Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat twee elementen de positieve waardering van hooggevoeligheid beïnvloeden: 1. hoe lang weet dat je hoogsensitief bent? 2. hoe goed herken je jouw talenten?

HSP die al langer weten dat ze hoogsensitief zijn, blijken meer talenten bij zichzelf te herkennen en zijn positiever over hun eigenschap. Ook blijkt dat mensen die (veel) talenten herkennen de eigenschap meer als voordeel ervaren.

Bijvoorbeeld; van de mensen die creatief denken als hun HSP-talent heel sterk herkennen, ervaart 72% hoogsensitiviteit als een (heel) sterk voordeel (tegenover 62% van alle HSP) en is 23% er heel erg blij mee (versus 14% van alle HSP). Ook voor andere talenten is dit verband te zien. Denk hierbij aan sterke intuïtie, grote geheel zien, subtiele waarneming en het genieten van kleine dingen.

Het herkennen van talenten neemt toe als de persoon langer weet dan hij of zij HSP is. Van de mensen die minder dan een jaar weten dat ze HSP zijn, herkent bijvoorbeeld 22% het talent creatief denken heel sterk. Terwijl van de mensen die zich er langer dan 10 jaar van bewust zijn maar liefst 42% het heel sterk – tegenover het percentage van 32% bij alle HSP. Hetzelfde effect is te zien bij; genieten van kleine dingen, zelfreflectie, grote geheel zien, sterke intuïtie.

Opwaartse spiraal

Uit dit onderzoek blijkt dus dat mensen die langer weten dat ze hoogsensitief zijn, de voordelen van de eigenschap beter zien. Verder valt op dat mensen die hoogsensitiviteit als voordeel zien, ook veel vaker genieten van de mooie dingen van het leven. En (hierdoor?) waarschijnlijk ook weer beter hun talenten kunnen inzetten. Zo wordt het een opwaartse spiraal.

Maar daarvoor is het nadrukkelijk nodig dat én HSP weten dat hoogsensitiviteit mooie kanten heeft, én ze positieve feedback krijgen, én rolmodellen zien die hoogsensitiviteit als positief ervaren. Je gaat het immers pas zien, als je het doorhebt, zoals onze nationale voetballegende ooit beweerde.

Daarom is het ontzettend belangrijk om onze bescheidenheid overboord te gooien en openlijk te praten over de voordelen van hoogsensitief zijn. Over waar je goed in bent, waar je het verschil hebt gemaakt en wat je bereikt hebt. Dergelijke positieve voorbeelden geven andere HSP zicht op hun eigen talenten. Hoe meer ze die leren herkennen, hoe positiever ze hoogsensitiviteit gaan ervaren en hoe meer ze de voordelen ervan benutten.

Gelukkig ben ik hoogsensitief!

Esther Bergsma is initiator van Hoogsensitief.NL, sociaalwetenschappelijk onderzoeker, auteur, spreker en trainer. Ze schreef onder andere “Gelukkig Hoogsensitief” en “Het Hoogsensitieve Brein“, waarin zij wetenschappelijke inzichten over hoogsensitiviteit helder vertaalt naar de dagelijkse praktijk. Bekijk haar boeken hier. Ze traint professionals in het beter begrijpen en begeleiden van hoogsensitiviteit. Bekijk hier de opleidingsmogelijkheden.

Please follow and like us: