Heb jij last van een winterdepressie? Voel je je moe, somber, prikkelbaar en zou je jezelf het liefst alleen opsluiten met kast vol lekker eten? Als deze gevoelens verdwijnen als de lente en de zomer aanbreken, spreken we van een winterdepressie.
Winterdepressie
Uit onderzoek van Hjordt & Stenbæk (2019) blijkt dat HSP vaker last hebben van een winterdepressie. De officiële term is Seasonal Affective Disorder (SAD). Er is ook een minder ernstige vorm die winterblues wordt genoemd (subsyndromal seasonal affective disorder). In Kopenhagen leidt ongeveer 12% aan een winterdepressie (volgens Dam, 1998 geciteerd in Hjordt), in Nederland zou het om ongeveer 3% gaan (bron: kenniscentrumwinterdepressie.nl). Winterdepressie komt vaker voor in landen waarin er in dat seizoen weinig daglicht is. Opvallend is ook dat het twee keer vaker voorkomt bij vrouwen.
HSP relatief vaak
Niet iedereen met een winterdepressie is hoogsensitief, maar HSP krijgen er wel vaker mee te maken. HSP blijken ook meer depressieve klachten te ervaren. En bovendien ervaren ze tijdens de winterdepressie ook meer last van hun hoogsensitiviteit. Zo zijn ze tijdens de winterperiode (in vergelijking met de zomerperiode) vaker overprikkeld en hebben ze sneller last van harde geluiden en dergelijke. Voor HSP met een winterdepressie is die periode dus dubbel lastig. HSP die geen last hebben van winterdepressie voelen zich niet sneller overprikkeld in de winter.
Serotonine
Een verklaring kan liggen in de hoeveelheid serotonine. Bij vrouwen met een winterdepressie blijkt de hoeveelheid serotonine per seizoen te verschillen. In de winter hebben ze meer serotonine en reageren ze sterker op licht, zowel emotioneel als fysiologisch. Terwijl vrouwen zonder winterdepressie die reacties niet hebben en in de winter juist minder serotonine in hun brein hebben. Mogelijk verklaart dat de stemmings- en slaapproblemen die mensen met winterdepressie ervaren. Het kan ook de link met hoogsensitiviteit verklaren. De genvariant 5-HTTLPR s/s (die het vervoer van serotonine regelt) hangt namelijk zowel samen met hoogsensitiviteit als met depressie.
Ontspanning
Als HSP is het daarom extra belangrijk stress en overprikkeling in de winterperiode te vermijden. Je reageert sowieso al met meer stress op gebeurtenissen dan anderen. In de winter heb je wat minder reserves en moet je dus zorgvuldiger met je accu opgaan. Bovendien is het nuttig genoeg ontspanning en leuke activiteiten in te plannen om die accu weer te vullen. Pas je dag- en weekpatroon dus aan op de winterperiode.
Bron: Hjordt, L. V., & Stenbæk, D. S. (2019). Sensory processing sensitivity and its association with seasonal affective disorder. Psychiatry research, 272, 359-364.
