Wat voor de één fijne werkomstandigheden zijn, is voor de ander onplezierig. Wat de ene collega nauwelijks opvalt is voor de andere collega uitermate storend. Hoogsensitieve mensen merken veel meer informatie op en verwerken dat ook nog eens diepgaand. Logisch dat de zij vaker last hebben van hun werkomgeving.
Ik heb aan 1500 HSP gevraagd van welke werksituaties zij wel of geen last van hebben, of zelfs onwerkbaar vinden. Ik heb geen referentie van de ‘gemiddelde’ werknemer, voor zover die al bestaat. De resultaten geven daarom geen uitsluitsel of hoogsensitieve mensen een situatie vaker onwerkbaar vinden dan niet-hoogsensitieve mensen. De resultaten geven wel zicht op de relatieve last. Zo blijkt dat een slechte sfeer het vaakst als onwerkbaar wordt gezien. Veel vaker dan bijvoorbeeld hoge tijdsdruk, te weinig autonomie of werken in een kantoortuin.
Slechte sfeer
Van alle onplezierige werkomstandigheden wordt een slechte sfeer het vaakst als onwerkbaar gezien. 54% van de HSP vindt een slechte sfeer onwerkbaar, 45% heeft er last van en slechts één procent heeft er geen last van. In de tabel lees je van boven naar onder: hoeveel procent geen last heeft van slechte sfeer, hoeveel procent er last van heeft, hoeveel het onwerkbaar vinden en tot slot hoeveel procent het niet weet.
De sfeer heeft veel effect op een hoogsensitief persoon. Een hoogsensitief persoon voelt direct aan wat het humeur van een ander is (in een volgend blog ga ik daar verder op in). Dat komt doordat het aantal spiegelneuronen bij hoogsensitieve personen sterker geactiveerd is (Acevedo, 2014).
Spiegelneuronen activeren, als je iemand anders iets ziet doen, dezelfde hersengebieden als de persoon die het daadwerkelijk doet. Daardoor kun je ervaren wat de ander ervaart en je goed inleven in de ander. Als de sfeer slecht is, komt er van elke collega veel onderhuidse informatie bij de hoogsensitieve collega binnen. Al die informatie wordt (vaak onbewust) verwerkt en dat kost de hoogsensitieve persoon heel veel energie. Lange tijd in een slechte sfeer moeten functioneren, kan dan ook ten koste gaan van de prestaties.
Profiteren van goede sfeer
Ik vroeg ook welke omstandigheden op het werk ze belangrijk vinden en welke zelfs noodzakelijk zijn. Daar kwam goede sfeer als meest noodzakelijk uit: 66% van de respondenten gaf aan dat dit voor hen onontbeerlijk was om goed te kunnen functioneren. In de tabel lees je hoeveel een goede sfeer niet belangrijk vinden (0%), hoeveel het wel van belang vinden (35%) en hoeveel het noodzakelijk vinden dat er een goede sfeer is. Vanuit beide invalshoeken – waar presteer je goed door én waar heb je last van – komt de sfeer op het werk dus als belangrijkste aspect naar voren. 
Aan de ene kant is het niet vreemd dat hoogsensitieve personen zo vaak aangeven last te hebben van een slechte sfeer. Dat het boven alle andere aspecten genoemd is, is echter wel opvallend. Het, in de literatuur, vaak genoemde aspect ‘gebrek aan eigen invulling’ scoort bijvoorbeeld lager, evenals ‘hoge tijdsdruk’. Daarnaast blijkt dat werken in een kantoortuin, ook meestal geen pretje voor hoogsensitieve mensen, aanzienlijk minder vaak als onwerkbaar wordt gezien. In een volgende blog meer over de kantoortuin.
Sociale contacten
Hoe ervaren hoogsensitieve mensen sociale contacten op de werkplek? Als sfeer zo belangrijk is, zijn sociale contacten dan ook belangrijk? Als de functie inhoudt dat je weinig sociale contacten hebt, vinden ze dat dan onwerkbaar? Of zijn er ook HSP die het juist belangrijk vinden dat er weinig sociale contacten zijn, omdat deze bijvoorbeeld te overprikkelend zijn?
Elf procent geeft aan dat veel sociale contacten een noodzakelijk onderdeel van de functie is. Voor ruim de helft (52%) is het een belangrijk onderdeel van de functie. Voor de ruime meerderheid is het dus prettig als zij op hun werk veel sociale contacten hebben. Voor de meesten is het echter geen essentieel element.
Maar er zijn ook hoogsensitieve mensen die juist niet houden van veel sociale contacten. 21% heeft aangegeven dat weinig sociale contacten op de werkplek voor hen belangrijk is. Voor 1% is het echt noodzakelijk. Er zijn dus minder hoogsensitieve mensen die graag weinig sociale contacten hebben op het werk. Deze mensen raken waarschijnlijk snel overprikkeld als er veel mensen zijn (in een volgend blog ga ik verder in op overprikkeling op het werk). Zes procent van de HSP geeft zelfs aan liever geen collega’s te hebben.
Tijd alleen
Hoewel hoogsensitieve mensen door hun inlevingsvermogen veel sociaal inzicht hebben, houden ze niet allemaal van sociale contacten. Het is belangrijk dit onderscheid binnen hoogsensitieve mensen te blijven zien. De groep die liever niet te veel contact heeft met anderen op het werk, heeft wellicht andere voorwaarden nodig. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om alleen te werken.
De meeste HSP maken echter graag onderdeel uit van een team. 58% vindt dat belangrijk en 11% vindt het zelfs noodzakelijk. Dat wil overigens niet zeggen dat ze ook graag altijd samenwerken aan taken. Dat vindt 44% prettig. De meerderheid (56%) wil zijn eigen taken kunnen uitvoeren. Dus wel onderdeel uitmaken van een groot geheel, maar de vrijheid om zelf invulling te geven aan hun taken. Die behoefte aan vrijheid in de uitvoering komt in de komende blogs vaker terug.
Meest onwerkbare situaties
In het volgende blog behandel ik de top drie van meest onwerkbare situaties is voor hoogsensitieve mensen. Welke punten worden na ‘slechte sfeer’ genoemd?
