Deel 5. Onverklaarbare angsten en angststoornissen: Wat hebben ze met empathie te maken?

 

Energie, Empathie en Emotie

In de eerste vier delen van deze serie van zes blogs over de relatie tussen energie en empathie, schreef ik over het feit dat ons persoonlijke energieveld zich met de energievelden van andere mensen kan vermengen. Als zeer empathisch persoon kan je je (onbewust) zo verregaand in de gedachten- en belevingswereld van anderen zijn gaan verplaatsen, dat je de emoties van iemand anders (ongemerkt) bent gaan ervaren als ware ze van jou zelf.

In de 19e eeuw sprak Darwin al over zes basis emoties. Dat zijn vreugde, verdriet, angst, boosheid, verbazing (verrassing) en afschuw (walging). Sommige mensen spreken tegenwoordig over acht basis emoties. In dat geval wordt de lijst aangevuld met schaamte en liefde.

Iedereen beleeft emoties uiteraard op een individuele manier. Wanneer je een emotie van iemand anders (onbewust) als die van jouzelf ervaart, is een deel van de buitenwereld jouw binnenwereld geworden. Dat kan verwarrend zijn en, zeker wanneer het de emotie angst betreft, zo overweldigen dat je jezelf kwijtraakt. Meer over deze vorm van identiteitsverlies in blog vier.

 

Functionele Angst

In onze fysieke belevingswereld is angst een nuttige emotie. Wanneer je bedreigd wordt, reageert je lichaam. Je hersenen registreren de angst. Vervolgens analyseren ze; moet ik maken dat ik wegkom of kan ik hier blijven? Wanneer de hersenen vaststellen dat er echt gevaar dreigt, maken ze je lichaam klaar voor actie. Dat is de primitieve reactie. Je hart klopt snel, je gaat sneller ademhalen.

De uitdrukking ‘op je qui-vive zijn’, ontleend aan Franse schildwachten die wanneer zij onraad meenden te bespeuren “Qui vive!” (“Wie daar!?!”) riepen, beschrijft perfect wat er gaande is wanneer er zich in je fysieke wereld nog geen zichtbare gevaarlijke situatie voordoet, maar de emotie wel al aanwezig is. In de niet tastbare wereld. Op het moment dat je emoties of gedachten van de buitenwereld op die manier ervaart, bevindt je je in de ’tussenwereld’ (zie blog drie).

 

Niet functionele Angst

Wanneer je ‘op je qui-vive’ bent, in plaats van bewust dus onbewust, kort of langdurig, angst (stress) ervaart voor iets wat letterlijk ‘boven je hoofd lijkt te hangen’, zorgt je lichaam ervoor dat het vast op stand-by gaat staan. Het rode lampje brandt. Je merkt het eigenlijk nauwelijks, maar je verkeert nu in een staat van ‘vechten, vluchten of bevriezen’. Zeker op de lange termijn kan dat ernstige gevolgen hebben voor je fysieke lichaam en de werking van je hersenen (de aanmaak en regulering van o.a. de hormonen cortisol, serotonine en dopamine, verlies synaptische functies, etc.).

In deze blogs beschrijf ik hoe je als mens, naast je fysieke, ook nog met vier andere energielichamen te maken hebt. Angst pleegt ook roofbouw op je etherische energie, je natuurlijke ‘grenspost’ tussen de buiten- en jouw binnenwereld (lees hoe in blog drie). Als beide verzwakt zijn, is de kans op emotionele, mentale en soms zelfs spirituele problemen groot.

Wanneer een buitenstaander (behandelaar) bepaalt dat jouw angst niet reëel is, wordt van een angststoornis gesproken. Men gaat ervan uit dat angststoornissen ontstaan door een combinatie van factoren zoals je karakter, hoe heftig wat je meemaakt of meegemaakt hebt is, erfelijkheid en de manier waarop je darmen en hersenen werken (in beide worden hormonen geproduceerd). Waar nog weinig over gesproken en geschreven wordt, is het feit dat de energie van anderen mensen in sommige gevallen ook de oorzaak van de jouw (zogenaamde) ‘stoornis’ kan zijn.

 

Angst identificeren

Naast een zichtbare kan er dus ook een onzichtbare reden zijn voor je lichaam om zich klaar te maken voor vechten, vluchten of bevriezen. Je kunt je fysiek, emotioneel of mentaal bedreigd voelen door de al reeds aanwezige energie, nog voor dat iemand daadwerkelijk tot een actie is overgegaan.

Het kan ook dat je de angstgevoelens van een ander die bij de situatie betrokken is of van het collectieve bewustzijn oppikt (denk bijvoorbeeld aan wat de angst voor het Corona virus met ons collectieve energieveld doet). In dat geval heb je je de angst van anderen (energetisch) eigen gemaakt en reageert je lichaam daarop, terwijl je zelf eigenlijk helemaal nergens bang voor was.

Er is een derde mogelijkheid. Toen je hersens angst registreerden, hebben ze een connectie gelegd tussen die angst van iemand in jouw nabijheid wiens energie jij geabsorbeerd hebt en angst van jou zelf, die tot op heden alleen in je onderbewustzijn aanwezig was.

Je lichaam maakt zich in een situatie als deze dus eigenlijk klaar voor iets wat al achter de rug is in het verleden. Er is geen direct gevaar, maar er zijn ‘energetische herinneringen’ geactiveerd. Je lichaam maakt geen onderscheid tussen het heden en verleden en reageert nu op emoties die je ooit geblokkeerd hebt en die nog in je lichaam opgeslagen liggen.

 

‘Emotionele DNA’

Sommige mensen vinden dat dit idee ’te vergezocht’ is. Sjamanen echter geloven er heilig in dat zelfs ‘voorouderlijnen’ de oorzaak kunnen zijn van de meest onverklaarbare fysieke, emotionele en mentale problemen. Ik ben dankbaar voor wat ik van hen geleerd heb. Door dat gegeven serieus te nemen, heb ik mezelf en anderen kunnen helpen. Konden we ‘raadsels’ omtrent met name emotionele worstelingen eindelijk oplossen.

Soms weet je wel wat je in leven emotioneel onderdrukt en nog niet verwerkt hebt. Als je voelt dat de tijd daar rijp voor is, kun je er mee aan de slag. Maar soms moet je naar het antwoord zoeken in het (verre) verleden. Misschien was de situatie van je moeder tijdens de zwangerschap niet ideaal en heb je in de baarmoeder al angstgevoelens ervaren. Of hebben je (groot) ouders beangstigende situaties in de oorlog meegemaakt, maar die nooit verwerkt. Energetische herinneringen kunnen dus ook aan je doorgegeven worden (‘emotionele DNA’).

Zoals ik al schreef, is angst een emotie die je fysieke hormoonhuishouding flink in de war kan sturen. Zeker als zeer empathische persoon heb je je gezonde lijf en hersenfuncties hard nodig om gegrond bij jezelf te kunnen blijven en niet in de tussenwereld terecht te komen.

 

Onbewuste angst

Wanneer je rondloopt met een onzichtbare angstgranaat die al jaren in je binnenwereld begraven ligt, kan de pin daar door een gebeurtenis in het heden onverwachts uit worden getrokken. De gevolgen van de explosie die dat veroorzaakt (en die zich vaak uit in een angstneurose) zijn vergelijkbaar met die van PTSD. Tijdens het behandelen van de problemen wordt meestal geen rekening gehouden met het feit dat er een (onzichtbare) ‘download’ van onverwerkte emoties van (jeugd)trauma’s uit het verleden plaats heeft kunnen vinden. De naam voor dat nog niet zo bekende proces is Complexe Post Traumatische Stress Disorder. Wanneer je geen last (meer) hebt van zich herhalende gedachten of nachtmerries omtrent de recent opgedane ervaring maar de angst toch blijft, is het echt de moeite waard om naar die eventueel in vergetelheid geraakte emoties uit het verleden te zoeken. Dat kan duidelijkheid geven betreft wat er nu precies met iemand aan de hand is. Wat het herstel blokkeert. Wanneer je kunt achterhalen waar (of bij wie) de bron van de soms letterlijk ‘misplaatste’ (emotionele) reactie zit, kun je gericht aan een nieuwe fysieke, emotionele en mentale balans gaan werken.

 

Angst, Empathie en Autisme

Wanneer in een gezin een autistische en een zeer empathische persoonlijkheid samenleven, kan het fijn zijn te begrijpen hoe deze twee persoonlijkheden elkaar (onbewust) kunnen beïnvloeden. Onderzoekers stellen vaak simpelweg dat autisten geen empathie voelen. Ze hebben inderdaad problemen met het kijken naar de wereld door de ogen van een ander (cognitieve empathie), maar ze voelen emoties wel degelijk aan (emotionele empathie). Ze zijn vaak, net als zeer empathische mensen, extreem gevoelig voor de energie van de mensen en situaties om zich heen.

Liever had ik onderstaande zeer persoonlijke ervaring voor mezelf gehouden. Maar inmiddels weet ik het soortgelijke situaties als die van mij vaak voorkomen en meestal (nog) niet begrepen worden. De dynamiek ervan veroorzaakt bij veel kinderen onbewust de diepgewortelde overtuiging dat de woede en het verdriet die ze bij anderen ervaren, hun schuld is. Met alle gevolgen van dien.

Als enig kind was ik heel close met mijn vader. Mijn hele leven heb ik alleen te horen gekregen dat hij muzikaal hoogbegaafd was. Na mijn meest recente studies en zelfonderzoek snap ik dat hij ook in het autistisch spectrum zit. Ik heb heel lang gedacht dat zijn woede-uitbarstingen normaal waren. Als ik verdriet uitte, was dat olie op het vuur van zijn woede. Nu begrijp ik dat mijn vader (het vaak door hemzelf veroorzaakte) verdriet in mij (waar hij zich op een bepaalde manier dus wel degelijk in verplaatste) niet aan kon. Als overlevingsmechanisme moest hij (mij) figuurlijk (waarmee ik bedoel emotioneel en mentaal) van zich af slaan. Hij was zelf gevoelig, ‘angstig’, voor de emoties van andere mensen. En natuurlijk vooral voor het lijden van zijn kind, waar hij heel veel om gaf.

 

Angst ‘ontrafelen’

Onbewust nam ik de nooit begrepen of verwerkte angst van anderen zoals onder andere mijn vader op in mijn eigen energieveld. Wat ik pas zeer onlangs ben gaan begrijpen is dat er energetisch nog iets heel anders plaatsvond wat een en ander verduidelijkt.

Die bij de ander onbewust aanwezige gevoelens spiegelde ik vervolgens ook weer terug aan hen. Op die manier kregen zij hun onverwerkte emoties, ongevraagd, via mij, in de fysieke wereld ‘voor hun kiezen’. Daar waren ze niet op voorbereid en niet klaar voor. In het geval van mijn vader was het dus niet zo verbazend dat omdat hij totaal niet wist wat hij met zijn gevoelens moest, die spiegel (ik) aan diggelen moest. Dat hij (figuurlijk) angstig om zich heen ging slaan en ik emotioneel en mentaal de volle laag kreeg.

Al snel had ik begrepen; op emoties uiten staat ‘straf’. Dus onderdrukte ik mijn eigen angst voor de negatieve energie van anderen en het verdriet dat ik ervaarde door hun afwijzing. Als zeer empathisch mens leefde ik onbewust met een constante dubbele dosis angst. Vrolijk en lief zijn en de kat uit de boom kijken leek de beste strategie maar was dat niet.

Terugkijkend zie ik het verband tussen mijn door angst getriggerde eigen identiteitsverlies en het dragen (onbewust en ongevraagd) van de (onverwerkte) emoties van anderen. Inmiddels ben ik eindelijk terug bij mezelf. Weet ik wat bij wie hoort. Met mijn vader kan ik het stukken beter vinden nu ik niet langer onbewust zijn emoties probeer te verwerken. Ik heb geleerd hoe ik uit zijn energieveld moet blijven. En dat geeft hem ongetwijfeld ook meer rust in het zijne.

 

Angst als vijand

In de verwarring dat woede aandacht, en dus liefde was, heb ik mij later in mijn leven onbewust kwetsbaar opgesteld en heb ik als gevolg van geweld met extreme angst te maken gekregen.

Overdag was ik bang om naar buiten te moeten. Angstig voor mensen. En bang van mijn eigen lijf dat langzaam uitgeput raakte, pijn deed en tot twee keer toe ‘uitviel’ zodat ik uit het niets met een smak op de grond viel.

’s Nachts was ik te bang om te gaan slapen. Steeds opnieuw kwam ik in een (droom)wereld terecht waarin alleen maar angstaanjagende personages en situaties leken te bestaan. Een wereld waar ik vaak niet meer uit kon komen. Tot tien keer per nacht moest ik mezelf, springend (eerst in mijn droom en dan in de kamer terwijl ik wakker werd) ‘uit de droom helpen’. Mijn voeten op de vloer voelen. Pas dan begonnen mijn hersenen te begrijpen dat ik echt weer terug in de fysieke wereld was. Vervolgens moest ik mijzelf er dan nog wel van overtuigen dat er geen direct gevaar in mijn huis (meer) was. Die ’truc’ (het springen) is iets waardevols dat ik bij de sjamanen in Peru heb geleerd over dromen en de tussenwereld.

Ik ben in mijn jeugd enorm geschrokken van wat alcohol met mensen deed. Nooit durfde ik zelf alcohol of drugs te gebruiken. Na ervaringen met het slikken van een aspirine en het ziekenhuis had ik zo’n angst voor de medische wereld opgebouwd dat toen ik voor de keus stond, ik de dood acceptabeler vond dan een ziekenhuis opname. Mijn verstand snapt dat dit voor de meeste mensen onbegrijpelijk en onacceptabel is. Maar je begrijpt waarschijnlijk ook wel dat ik juist in die verwarrende emotionele tijd jaren later niet opeens op traumatherapie of pillen durfde te vertrouwen. Ik snap heel goed waarom dierbaren die overtuigd waren dat ik zonder nooit meer de oude zou worden, hun handen toen van mij hebben afgetrokken.

 

Een positieve relatie met angst

Het is goed gekomen. Zelfs met angst blijkt op een holistische manier een gezonde positieve relatie op te bouwen te zijn. Doe dat uiteraard met of zonder de medicatie en begeleiding die voor jou passend is. Maar mocht je voor de eerste optie kiezen, wees dan toch voorzichtig. Zoek hulpverleners die weten wat hoogsensitief of empaat zijn betekent. Vaak zijn we (ook fysiek) extreem gevoelig (voor medicijnen). Een kleinere dosering dan een behandelaar in de eerste instantie zou voorschrijven, kan in sommige gevallen een positiever resultaat opleveren. Overweeg dat, wanneer je als zeer empathisch persoon naar bijvoorbeeld een bijeenkomst van een traumaverwerkingsgroep gaat maar dat niet lijkt te helpen, je misschien juist met meer (onbewust binnengehaalde) negatieve en verwarrende energie (van anderen) thuiskomt.

De beste hulp die de ’toeschouwer’ kan bieden als je het mij vraagt? Als een dierbare van jou te in de war, depressief of eigenwijs lijkt om samen naar een gangbare oplossing te zoeken, durf dan zelf je horizon te verruimen. Als het gedrag je beangstigt of afschrikt, dragen jouw gevoelens ook bij aan de negatieve energie. Leer de taal van energetische communicatie, van (positieve) energie kennen, begrijpen en spreken.

BELUISTER HIER DIT BLOG

Zie ook de andere vijf delen van deze zesdelige serie blogs over energie en empathie:

Deel 1. HSP of Empaat?

Deel 2. Het spons en kameleon effect: hoe weer uit de huid van een ander te kruipen.

Deel 3. Leer je energieveld kennen: Empathie en je vijf energie lichamen.

Deel 4. Binnenstebuiten leven: Je empathisch vermogen en je eigen identiteit bewaren.

Deel 6. ‘Opposites attract’: De empathische persoonlijkheid en de narcist of psychopaat.

 

DREE ANDREA

Tien jaar geleden had Dree nog nooit van de woorden empaat en hoogsensitief gehoord. Ze had geen idee waarom ze plotseling door uitputting en verwarring overmand werd. Een onverwachte ontdekkingsreis, van studeren met de sjamanen in Peru en een opleiding bij het Natural Gourmet Institute for Health and Healing in New York tot haar in 2018 voltooide training ‘Begrijp en Begeleid kinderen met hoogsensitiviteit’ bij Drs. Esther Bergsma volgde. De opgedane ervaringen gaven haar inzicht in de relatie tussen het persoonlijke energieveld en ons empathisch vermogen. Dree hervond balans en positieve energie door haar nieuwe kennis in praktijk te brengen. Inmiddels combineert ze eerdere werkzaamheden als filmmaker, schrijver, illustrator, chef en keramiste met het coachen van ‘anders’ gevoelige kinderen en volwassenen. Haar begeleiding werkt toe naar het leren gronden van uitsluitend jouw persoonlijke energielichaam in je lijf. Net zoals de huid dat is voor je fysieke lichaam, creëer je door dit zelfbewustzijn een naturlijke bescherming voor je eigen emotionele en mentale (levens)energie. www.empaatofhsp.nl