Deel 6. ‘Opposites attract’: De empathische persoonlijkheid en de narcist of psychopaat
Energie en het empatisch spectrum
In deze serie van zes blogs schrijf ik over de relatie tussen energie en empathie. Simpel gesteld, ons persoonlijke energieveld mengt zich met de energievelden van andere mensen. Als je heel empathisch bent, en je dus extreem goed in kunt leven in de gedachten- en belevingswereld van anderen, is het mogelijk dat je ongemerkt de grenzen van je eigen belevingswereld zo verlegt, dat je letterlijk in de huid van anderen kruipt.
In de eerste blog schreef ik over wat het ‘empathisch spectrum’ wordt genoemd. Empaten (2% van de bevolking) bevinden zich aan het ene verre einde van dat spectrum met de HSP’s (20% van de bevolking) direct naast zich. Mensen met een sterke empathie die geen HSP of empaat zijn, bevinden zich in het midden. Narcisten, sociopaten, psychopaten; mensen die ‘empathisch-deficiënte stoornissen’ hebben, bevinden zich helemaal aan het uiterste van de andere kant van het spectrum.
Identiteitsverlies
In blog vier schreef ik dat het zich onbewust eigen maken van de energie van de buitenwereld bij zeer empathische mensen extreme vormen aan kan nemen. Dat ze dan langzaam maar zeker, soms zelfs zonder het zelf te merken, (deels) iemand anders kunnen worden. En zodoende hun eigen identiteit (gedeeltelijk) kwijtraken. Ze leven dan tijdelijk ‘buitenste binnen’; een deel van de buitenwereld is hun binnenwereld geworden. Wanneer je dit overkomt, heb je zelf meestal slechts het gevoel dat je de weg kwijt bent. Maar het kan goed zijn dat je je inmiddels ongemerkt anders bent gaan gedragen dan mensen van je gewend zijn. En dat kan problemen met je omgeving veroorzaken.
Spioneren
Mensen met ‘empathisch-deficiënte stoornissen’ overkomt zoiets niet onbewust. Zij proberen juist bewust, met opzet, zo diep mogelijk tot jouw innerlijke wereld door te dringen. Tegelijkertijd weten ze hun eigen binnenwereld extreem goed te bewaken. Ze zullen zich niet snel in jouw energieveld verliezen en zorgen er uiteraard voor dat jij niet in de gaten hebt hoe dicht ze je op de huid zitten. Je zal alleen de kanten van hen te zien krijgen die zij willen dat je ziet. En die zijn, vreemd genoeg, vaak kwetsbaar en positief. In hoeverre dat gespeeld of echt is, daar is wat mij betreft het laatste woord nog niet over gezegd.
Ons kent ons
Dat narcisten en soortgelijke persoonlijkheden zich tot de meest gevoelige en kwetsbare mensen aangetrokken voelen, lijkt logisch. Die zijn immers de gemakkelijkste ‘prooi’. Hoe meer inzicht ze verkrijgen in jouw kwetsbaarheid, des te makkelijker ze je kunnen manipuleren en domineren. Vaak weten ze je ook nog ongemerkt te isoleren van mensen en omstandigheden die jou nog tegen hen hadden willen of kunnen beschermen.
Je zou denken dat zeer empathische mensen, die energie dus op subtiele wijze extreem goed aanvoelen, dit soort destructieve relaties instinctief uit de weg zouden gaan. HSP’s en empaten voelen bovendien haarfijn aan wanneer er tegen hun gelogen wordt. Waarom trekken dan toch juist zij dit soort relaties aan?
Spiegelen
Uit ervaring weet ik dat het mogelijk is, wanneer iemand daar echt bewust op uit is, tot diep in je ziel binnen te dringen. Om vervolgens jouw positieve kwaliteiten, intenties en energie op zo’n perfecte manier aan terug aan jou te spiegelen, dat je overtuigd kan worden, keer op keer, dat die persoon zelf ook echt een hele kwetsbare, liefdevolle kant heeft. Spijt heeft dat hij of zij je steeds opnieuw pijn doet. Dat hij of zij echt wanhopig zijn of haar leven probeert te beteren.
Hoe onvoorstelbaar het ook klonk voor mensen die mij voorheen kenden als een vrolijke, warme, creatieve, redelijke slimme documentairemaakster met ‘normale’ sociale contacten, dat ‘overkwam’ mij. Langzaam maar zeker veranderde ik, gedurende een periode van zes jaar, in een angstige, zelfs uiteindelijk paranoïde persoon.
Terugkijkend zie ik in dat dat nou precies de ware, verborgen ‘mindset’ was van zowel de narcist als de psychopaat die ik in die jaren ontmoette. Twee mensen waar ik relatief veel tijd mee spendeerde. En die ik bleef verdedigen, tot in de rechtszaal. Omdat ik geloofde in hun verhaal. Zij waren ‘slachtoffers van emotioneel en geestelijk geweld’. Iets waarvan ik voorheen eigenlijk nog nooit gehoord had.
Hersteld van het fysieke geweld dat in zo’n situatie soms op de lange termijn niet achterblijft en ook in mijn geval volgde, brak er een zo mogelijk nog ingewikkeldere periode aan. Ik maakte mezelf allerlei verwijten. Hoe kon ik zo stom zijn geweest? Hoe was ik, keer op keer, verwikkeld geraakt in destructievere relaties? En had ik me uiteindelijk door een psychopathische jongeman, die ik als pleegzoon in huis had genomen, bijna laten overtuigen dat ik helemaal geen ‘empaat’ was, maar iemand met een zware persoonlijkheidsstoornis waar hij doodsbang voor was. Die het gelukt was dat een leven lang te verbergen voor zichzelf en al haar dierbaren.
Hoe kan het gebeuren? De onzichtbare, collectieve belevingswereld van energie
In deel vier van deze serie schreef ik over de levensenergie, ook wel qi of chi genoemd, van alle organismen inclusief mensen. Alle levensvormen hebben een energieveld en ‘lezen’ deze onzichtbare collectieve belevingswereld van de energie van alles en iedereen. Gelijk een (ouderwetse) radio, hebben we een ‘antenne’ uitstaan en ontvangen we dag en nacht ‘radiogolven’.
Iedereen die op het empathisch spectrum zit heeft een ‘antenne’ die gevoeliger is voor die energie dan die van de gemiddelde mens. Niet alleen empaten en HSP’s, maar ook mensen met ‘empathisch-deficiente stoornissen’ zijn extreem gevoelig. Ze verwerken de energie die ze oppikken ook nog eens op een heel intense manier en hebben in sommige gevallen paranormale gaven.
Grenzeloos
Van nature is de empathische HSP zich wel bewust van grenzen. Wanneer je die goed leert te bewaken, neemt overprikkeling vaak al af. Als je ook nog weet hoe je antenne zuiver af te stellen, zodat je je eigen station altijd helder en zonder ‘ruis’ kunt ontvangen, biedt die kennis de HSP vaak een nieuwe rust. Opluchting. Ruimte om bij zichzelf te blijven.
Een empaat echter moet eerst nog gaan leren dat er überhaupt grenzen bestaan. Die is van nature grenzeloos. Net zo grenzeloos als mensen met empathie deficiënte stoornissen.
Zodra energetische grenzen afwezig zijn of vervagen, ben je ‘uit je lichaam’. Begeef je je tussen twee werelden. Tussen enerzijds de tastbare, fysieke, en anderzijds de onzichtbare wereld van energie. En dat is dus de ontmoetingsplek van de empaat en de narcist of psychopaat.
In die tussenwereld vind je alle nog niet gemanifesteerde energie in beweging (e-motie). Zo ook de emotie angst. Het is waardevol om goed te gaan begrijpen dat je onbewust bang kan zijn voor de negatieve energie van anderen die nog niet door hen in de fysieke wereld gemanifesteerd is. Voor wat letterlijk in de lucht hangt. Die angst is het zwaard van Damocles wat mensen met empathische deficiënte stoornissen perfect dreigend boven je hoofd weten te zwaaien.
Angst is een oerinstinct dat zinnig kan zijn wanneer je fysiek in een gevaarlijke situatie terecht bent gekomen en moet vluchten. Maar als je alleen te maken hebt met dat dreigende gevoel, dan pleegt angst roofbouw op al je energielichamen en maakt je zodoende steeds kwetsbaarder. Meer daarover in blog vijf.
‘Sympathy for the Devil’
Het welzijn van de empaat (of hoog empathische HSP) hangt letterlijk af van het onderhouden van een diepe connectie en verbinding met andere mensen, planten, dieren en de planeet. Van onvoorwaardelijke liefde geven en ontvangen. Dat is hun positieve kracht, die alleen kan worden ingezet wanneer de eigen identiteit, de ‘soul-self’, volledig en bewust in hun leven gemanifesteerd kan worden.
Voor een empaat zijn situaties en relaties waarin empathie ontbreekt, ondragelijk. “Als jij iemand onbedoeld gekwetst heb, ervaar je het als pijnlijker dan zelf gekwetst worden, dat is echt niet meer normaal!” zei mijn partner op de dag dat hij me vertelde dat mijn ’te gevoelig zijn’ ons leven samen verder onmogelijk maakte. “Als iedereen op mijn level zou voelen, zou het uiteindelijk het einde van alle oorlogen betekenen”, verdedigde ik mezelf; “want het is gewoon te pijnlijk om een ander te voelen lijden.”
Niet langer beschermd door de aanwezigheid van deze gegronde man in mijn leven raakte ik in de jaren die volgden, onbewust, verstrikt in de tussenwereld; in de energievelden van emphatisch-deficiënte mensen, die naar eigen zeggen veel onrecht was aangedaan. Dat ik hen niet kon helpen dat te verwerken omdat het in hun bedoeling lag dat ik voor die daden van anderen zou boeten, snapte ik pas zes jaar later. Hun ‘afreageren’ op mij nam zulke extreme vormen aan dat ik uiteindelijk, onbewust, mijn eigen empathie blokkeerde. Puur als overlevingsstrategie gooiden mijn hersenen een switch om. Er was geen plaats meer voor empathie want ik voelde alleen nog maar angst. Angst voor de mensheid. Angst voor mijzelf. Angst om verder te leven. Voor dierbaren was ik onherkenbaar geworden en ze wisten niet wat ze met de situatie aan moesten. Ik raakte geïsoleerd. Dat gaat regelrecht in tegen de natuurlijke staat van een empaat. En resulteerde dan ook in verregaande emotionele en mentale problemen.
De schaamte voorbij
Na jaren van studie en zelfonderzoek herrees ik uit de as. Inmiddels weet ik dat ik tot een kwetsbare groep behoor. Om redenen die er hier nu verder niet toe doen, heb ik van jongs af aan mijn verdere leven lang altijd in een vechten, vluchten of bevriezen stand gestaan. Onbewust. Angst heeft verregaande invloed op je hormonen en verandert op den duur letterlijk iets in je hersenen. Dat maakt je enorm kwetsbaar. Waarom en hoe, daar dus meer over in blog vijf.
Zoiets extreems als mij overkwam, gaat natuurlijk niet over een nacht ijs. Je wordt niet zomaar even een compleet ander persoon. Ik deel mijn persoonlijke verhaal en wat het mij geleerd heeft omdat ik oprecht hoop dat je, als je op wat voor wijze dan ook bij een soortgelijke situatie betrokken bent, dat slopende ‘lange termijneffect’ wat ik ervaren heb in de kiem kunt gaan smoren.
‘Onbewust downloaden’
Een empathische persoon voelt negatieve emoties van anderen haarfijn aan. Je wilt, bewust of onbewust, graag dat de mensen om je heen zich beter gaan voelen. Want, laten we heel eerlijk zijn zodat je het probleem ook echt helder kunt gaan zien en oplossen, dan voelen wij ons omdat we zo betrokken zijn, automatisch zelf ook al beter.
Op zich prima om anderen te helpen zich beter te voelen als dat voor jouw eigen situatie ook positief uitpakt. Het gevaar schuilt er echter in wanneer anderen iets van jou willen wat jij eigenlijk niet wilt. Vaak wordt de wens of verwachting niet eens direct naar je uitgesproken, maar als extreem empathische persoon pik je de waarheid, energetisch, op.
Ik was me nooit eerder bewust van dat proces, wat zich in de tussenwereld af kan spelen. Wat ik, nu ik het begrijp, ‘onbewust downloaden’ ben gaan noemen. Ik herken het bij veel mensen die bij mij komen voor coaching. Het geeft je de mogelijkheid ervoor te kiezen om een situatie voor te zijn.
Keuze
Geen gehoor geven aan de wensen en eisen van de ander die je energetisch oppikt, betekent in de meeste gevallen dat je je klaar moet maken voor een confrontatie. Je kan er ook voor kiezen om de fysieke manifestatie van die negatieve energie te voorkomen, uit de weg te gaan, door je gedrag alvast aan te passen. Door te gaan doen wat je aanvoelt dat anderen van je willen of nodig hebben. Je ‘gehoorzaamt’ dus eigenlijk, bewust of onbewust, aan de onuitgesproken, energetische ‘wensen’ (‘eisen’) van de ander.
Wil je hier een einde aan maken, dan zal je heel eerlijk moeten zijn. Want vaak doe je dat, en ga je er mee door, omdat je de liefde, warmte, rust, veiligheid of waardering van juist die persoon die jou soms zo harteloos en denigrerend behandelt, nodig hebt.
Je spirituele energielichaam
Zorg voor een natuurlijke energetische zelfbescherming. Hoe? Wees geduldig en lief voor jezelf, zodat je zelfvertrouwen op kunt bouwen en niet afhankelijk bent van liefde en waardering van anderen. Besef dat we in relaties energie koorden met elkaar aangaan. Zet ze bewust op non-actief wanneer je niet in elkaars fysieke aanwezigheid bent. Zo blijf je uit de energievelden van anderen. Leer voor jezelf op te komen zodat je niet langer bang hoeft te zijn voor negatieve energie in welke vorm dan ook.
Het einde van de (onbewuste) behoefte om uit voorzorg zelf ‘energetisch te spioneren’ (in het energieveld van anderen te vertoeven) is ook het begin van het einde van hun aanwezigheid in dat van jou. En dus van ruis op je zender. Je leeft dan, fysiek geaard, in direct contact met je eigen glasheldere radiostation in het Universum; je spirituele energielichaam.
PERSOONLIJK NAWOORD
Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (‘co-dependency’)
Wanneer je, door je (vaak onbewust) als een ‘pleasing kameleon’ te gedragen, van een ander ontvangt waar je zo naar verlangt, voel je je (tijdelijk) beter. Ik herinner me dat ik op zulke momenten eindelijk het opgeluchte gevoel had ik toch wel deugde. Ook iets goed kon doen. Iets waard was als mens. Liefde verdiende.
Toen ik ging begrijpen dat ik door dat (onbewuste) gedrag in de problemen was geraakt, voelde ik me 100% verantwoordelijk voor alles wat me ‘overkomen’ was. Van anderen zal ik echter niet snel zeggen dat ze om het fysieke, emotionele of mentale geweld dat ze ten deel is gevallen ‘gevraagd’ hebben. Dat het hun eigen donkere kant was die ze bewust opzochten. En dat ze wat hen vervolgens overkwam dus ‘verdienden’. Dat harde oordeel over mezelf moest ik leren loslaten.
De ene mens is door persoonlijke omstandigheden en karakter nu eenmaal kwetsbaarder dan de ander. Als je genoeg liefde, veiligheid (bescherming) en waardering ervaart en je zelfvertrouwen op kunt bouwen, sta je steviger in het leven dan wanneer dat eigenlijk nog niet aanwezig is. Het is menselijk om dan buiten jezelf naar de dingen die je zo miste te blijven zoeken.
Waarom excuseerde ik de personen die mij zo harteloos behandelden keer op keer? Ik voelde hun pijn. Ook omdat ik die zelf herkende. We waren een soort ’trauma-buddies’. Ik zag ze hun best doen om van drugs en alcohol af te blijven. Ik begreep dat het voor iemand die (mede daardoor) geen controle over zijn leven (meer) heeft, rustgevend was om te proberen controle over mij uit te oefenen. Ik dacht dat als ik maar zou blijven volharden in hen de onvoorwaardelijk liefde geven die zij zo gemist hadden, hun gedrag zou veranderen. Maar narcisten en psychopaten kunnen nu eenmaal beter toneel spelen dan menig met Oscars bekroonde acteurs. Net als in het dierenrijk, weten ze hun prooi te vinden. Toen ik door dierbaren ‘zonder blinde vlek’ gewaarschuwd werd voor de relaties die ik met bepaalde personen was aangegaan, was het al te laat. Ik ervaarde hun mening als wantrouwen en persoonlijke afwijzing. En de gevaarlijke personages in het voor mij inmiddels gesloten boek dat gelukkig ook al verfilmd is, als mijn veilige haven.
Zie ook de andere vijf delen van deze zesdelige serie blogs over energie en empathie:
Deel 1. HSP of Empaat?
Deel 2. Het spons en kameleon effect: hoe weer uit de huid van een ander te kruipen.
Deel 3. Leer je energieveld kennen: Empathie en je vijf energie lichamen.
Deel 4. Binnenstebuiten leven: Je empathisch vermogen en je eigen identiteit bewaren.
Deel 5. Onverklaarbare angsten en angststoornissen: Wat hebben ze met empathie te maken?
DREE ANDREA
Tien jaar geleden had Dree nog nooit van de woorden empaat en hoogsensitief gehoord. Ze had geen idee waarom ze plotseling door uitputting en verwarring overmand werd. Een onverwachte ontdekkingsreis, van studeren met de sjamanen in Peru en een opleiding bij het Natural Gourmet Institute for Health and Healing in New York tot haar in 2018 voltooide training ‘Begrijp en Begeleid kinderen met hoogsensitiviteit’ bij Drs. Esther Bergsma volgde. De opgedane ervaringen gaven haar inzicht in de relatie tussen het persoonlijke energieveld en ons empathisch vermogen. Dree hervond balans en positieve energie door haar nieuwe kennis in praktijk te brengen. Inmiddels combineert ze eerdere werkzaamheden als filmmaker, schrijver, illustrator, chef en keramiste met het coachen van ‘anders’ gevoelige kinderen en volwassenen. Haar begeleiding werkt toe naar het leren gronden van uitsluitend jouw persoonlijke energielichaam in je lijf. Net zoals de huid dat is voor je fysieke lichaam, creëer je door dit zelfbewustzijn een natuurlijke bescherming voor je eigen emotionele en mentale (levens)energie. www.empaatofhsp.nl
