In dit blog lees je waarom rust leidt tot beter functioneren. Vooral voor hoogsensitieve mensen is het belangrijk voldoende rust te nemen om goed te kunnen functioneren. Onvoldoende rust kan zelfs leiden tot een burn-out.

Groter risico op burn-out

Hebben hoogsensitieve mensen een groter risico op burn-out? Recente cijfers lijken daar wel op te wijzen. Van de beroepsbevolking zegt 15% van de vrouwen een burn-out te hebben of te hebben gehad (zie dit bericht in het AD: https://www.ad.nl/ad-werkt/breintest-zo-slecht-is-stress-voor-je-hersenen~aaad0de8/). Mannen scoren iets lager, namelijk 9%.

In mijn eigen onderzoek onder 1500 HSP (waarvan 87% vrouw) geeft een veel groter percentage aan dat zij een burn-out hebben (gehad). Maar liefst 57%. Waarom verschilt dit percentage zo sterk? Hebben hoogsensitieve mensen meer risico op een burn-out en waarom dan?

Oorzaken

Om de oorzaak van het hoge aantal burn-outs onder hoogsensitieve mensen te achterhalen, bekijk ik vanuit verschillende theoretische modellen. Er is namelijk geen consensus over wat een burn-out precies veroorzaakt. In de komende blogs neem ik steeds een ander verklaringsmodel onder de loep. Elk model geeft een stukje van de puzzel.

Inspanning – Ontspanning

In dit blog staat het Effort-Recovery Model centraal. De kern van deze theorie is dat balans tussen inspanning en herstel noodzakelijk is. Volgens Siegrist – die de Effort-Recovery theorie ontwikkelde – kost het leveren van inspanning  altijd energie en moet daarom gevolgd worden door herstel. Elke inspanning gaat gepaard met vermoeidheidsverschijnselen, zowel mentaal als fysiek. Zonder herstel zullen de vermoeidheidseffecten zich opstapelen en op den duur resulteren in (chronische) gezondheidsklachten, zoals burn-out.

Rust nemen

Een burn-out ontstaat – volgens de Effort-Recovery theorie – dus door onvoldoende herstel na inspanning (in komende blogs komen andere verklaringen aan bod). Zou het kunnen zijn dat hoogsensitieve mensen onvoldoende rust nemen? En zou dat een verklaring kunnen zijn voor het hoge aantal burn-out onder HSP?

Meer rust nodig

Uit onderzoek blijkt dat HSP in het uitvoeren van taken een betere focus, hogere scores en snellere reactie hebben. Dat heeft echter wel zijn weerslag. Hoogsensitieve personen zijn na het uitvoeren van een taak meer gestresst dan niet-HSP (Gerstenberg, 2012). Zij hebben meer tijd nodig om te herstellen. Het lijkt een beetje op de prestaties van sprinters. Ze geven in korte tijd alles, maar daarna is het op.

Door hun grote verantwoordelijkheidsgevoel vragen hoogsensitieve mensen echter vaak marathonprestaties van zichzelf. Ze blijven langdurig het maximale van zichzelf geven. Zo willen ze voorkomen dat het project te laat klaar is, of helemaal niet afkomt. Of ze doen het om de sfeer in de groep goed te houden of aan ieders verwachtingen te voldoen.

Hun manier van denken is echter niet lang vol te houden. De intense verwerking die hoogsensitieve mensen kenmerkt, maakt dat veel meer hersengebieden tegelijkertijd betrokken zijn bij het uitvoeren van een taak. Dat vraagt veel. Als hoogsensitieve mensen zichzelf geen rust gunnen, kunnen ze uiteindelijk niet meer leveren waar ze goed in zijn. Net als een sprinter die probeert dezelfde snelheid tijdens een marathon te lopen.

Jezelf rust gunnen

Uit de resultaten blijkt dat hoogsensitieve mensen zich inderdaad te weinig rust gunnen. 69% neemt te laat zijn rust neemt en 64% zegt te weinig rust te nemen. Ongeveer twee derde van de hoogsensitieve mensen gaat dus volgens eigen zeggen te lang door. Volgens de Effort-Recovery-theorie kan dit betekenen dat er een herstelachterstand ontstaat. Zo ontstaan gezondheidsklachten die uiteindelijk kunnen culmineren in een burn-out. Dat hoogsensitieve mensen kampen met verschillende klachten bleek uit het vorige blog.

Harder werken

Drie op de tien HSP-ers gaan zelfs harder werken als ze moe zijn. In plaats van rust te nemen als ze zich vermoeid voelen, gaan ze harder werken. Dit is een overlevingsmechanisme. Je negeert daarbij de signalen van je lichaam en wekt nieuwe adrenaline op om weer door te kunnen gaan. Die adrenalinerush voelt prettig, terwijl je door rust je vermoeidheid sterk voelt. En met de vermoeidheid misschien ook pijn of verdriet. Tijdens een adrenalinerush voel je dat allemaal niet en je presteert nog ook.

Deze strategie komt van binnenuit: het zijn mensen die houden van nieuwe dingen beleven, die zich snel vervelen en die ambitieus zijn. Maar het wordt ook ingegeven door de wens te voldoen aan de verwachtingen van anderen. Het zijn mensen met veel doorzettingsvermogen. Dat maakt ze fijne en effectieve werknemers. Maar het maakt ze ook vatbaar voor een burn-out.

Als ze doorzetten en een tandje harder gaan werken als ze moe zijn, dan plegen ze roofbouw. In plaats van hun energievoorraad op te laden verbruiken ze juist nog meer energie. De herstelachterstand wordt dus alleen maar groter.

Patroon doorbreken

Neem jij ook te laat je rust of ga je zelfs harder werken als je moe bent? Dit is een automatisme geworden. Sta eens stil bij waarom je in dit patroon terecht bent gekomen: wat levert het je op? Misschien veel waardering, succes, geld of een goed gevoel. Vraag je ook eens af wat het je kost. Welke signalen geeft je lichaam? Heb je fysieke, mentale of emotionele klachten die ontstaan door teveel inspanning? En functioneer je wel echt zo goed als je zou kunnen? Wat zou echte rust je op kunnen leveren? Deze vragen helpen je een reëel beeld van jouw situatie te krijgen.

Balans

Ontspanning na inspanning is dus essentieel om gezond te blijven. Zeker als je hoogsensitief bent en taken je meer energie kosten. En dat betekent niet twee vakanties per jaar om bij te komen. Elke dag heb je ontspanning nodig. Elke dag moeten de stresshormonen naar een gezond niveau zakken om weer te kunnen herstellen.Zie ook onderstaande video.

Hoe die rust eruit moet zien verschilt van persoon tot persoon: doe die dingen waar jij ontspannen van raakt. Het beste is veel slapen, maar inactieve ontspanning kan ook. En zorg ervoor dat je elke dag net zoveel herstelt als energie uitgeeft. Zie ook de video.

Kortom

Te weinig rust nemen is waarschijnlijk een reden waarom hoogsensitieve mensen vaak een burn-out krijgen. Rust is cruciaal voor een gezonde balans. HSP hebben zelfs nog meer rust nodig vanwege de intense manier waarop ze informatie verwerken. Hoogsensitieve mensen geven zelf aan dat ze te laat ontspanning nemen.

In de komende blogs bekijk ik meer verklaringen voor het hoge aantal burn-outs onder hoogsensitieve mensen.

Please follow and like us: